Zobacz wszystkie galerie
w jednym miejscu.
Nowości wydawnicze
„Kronika Warszawy” 2023, nr 2 (168)
W nawiązaniu do wieloletniej tradycji czasopisma — publikowania tomów tematycznych poświęconych w całości dziedzictwu kulturowemu poszczególnych dzielnic — niniejszy numer przybliża dzielnicę Bielany. Przygotowany we współpracy z Urzędem Dzielnicy Bielany i Bielańskim Ośrodkiem Kultury zawiera teksty poświęcone historii dzielnicy (Mateusz Napieralski, Zanim wyrosły bloki. Spojrzenia na dawny Wawrzyszew), jej rozwojowi urbanistycznemu i architektonicznemu (Mateusz Napieralski, Osiedle Młociny Park — dalekie echo miasta-ogrodu), przyrodzie (Maciej Luniak, Przyroda Bielan), ważnym dla jej historii i oblicza obiektom, jak Fort Wawrzyszew (Agnieszka Cieśla, Fort Wawrzyszew i jego niewykorzystany potencjał. Jaka przyszłość dla Fortu Wawrzyszew?), obecna Akademia Wychowania Fizycznego (Kamil Potrzuski, Powstanie i początki działalności Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego na Bielanach pod Warszawą — fakty, wątpliwości, znaki zapytania) czy Huta Warszawa (Bartłomiej Frymus, Z archiwum Huty „Warszawa”), uzupełnione ikonografią pochodzącą częściowo ze zbiorów lokalnych organizacji i stowarzyszeń oraz prywatnych archiwów mieszkańców i pasjonatów dzielnicy (fotofelieton Joanny Rolińskiej pt. Reporter powojennej Warszawy). Numer tradycyjnie zamykają działy „Pro memoria” oraz „Varsaviana”.
„Kronika Warszawy” 2023 nr 1 (167)
Najważniejsze wydarzenia w Warszawie w okresie od marca do sierpnia 2022 r. opisuje „Kalendarz warszawski”. Historię Warszawy, jej mieszkańców i źródeł z nią związanych przybliżają artykuły Bartosza Klimasa (Pluton Tarasiewiczów — dzieje firmy w latach 1882–1918 i później), Agnieszki Witkowskiej-Krych (Warszawa i jej żydowska dzielnica zamknięta, czyli o getcie bardzo warszawskim), Leny Wicherkiewicz i Jolanty Wiśniewskiej (W pracowni czarodzieja. O wytwórni zabawek i wyrobów zdobniczych Edwarda Manitiusa), Bożeny Wierzbickiej (Jerzy Langda 1932–2022 warszawski fotograf dokumentalista) oraz Janusza Sujeckiego (Zagrożony krajobraz kulturowy historycznego centrum Warszawy), natomiast fotofelieton (Warszawskie getto na fotografiach z zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie) opracowany przez Violettę Urbaniak przypomina o tragicznym losie warszawskich Żydów. Numer kończą działy „Pro memoria” oraz „Varsaviana”.
Educare necesse est — my wśród obcych, obcy wśród nas. Przykłady dobrych praktyk edukacyjnych, red. nauk. V. Urbaniak, Warszawa 2023
Niniejsza publikacja jest pokłosiem VI Ogólnopolskiej Konferencji Archiwistów i Historyków „Educare necesse est… — my wśród obcych, obcy wśród nas”, która odbyła się w Warszawie jesienią 2023 r. i którą zorganizowało — podobnie jak poprzednie z tego cyklu — kilka instytucji warszawskich (Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwum Państwowe w Warszawie, Wydział Historii Uniwersytetu Warszawskiego i Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli). Miała na celu wymianę informacji i doświadczeń na temat możliwości wykorzystania źródeł archiwalnych dotyczących szeroko rozumianej problematyki migracji, a także służyła popularyzacji działań edukacyjnych w zakresie ich wykorzystania w praktyce szkolnej. Tom tworzą 22 artykuły podzielone na cztery działy: „Migracje wewnętrzne i zewnętrzne, przesiedlenia, wysiedlenia na ziemiach polskich (średniowiecze–XX w.)”; „Obcy na ziemiach polskich i w kulturze polskiej”; „Źródła archiwalne dotyczące procesów migracyjnych”; „Edukacyjny potencjał projektów poświęconych problematyce migracji — przykłady dobrych praktyk”. Ich autorami są archiwiści i historycy — praktycy i badacze.
100 lat Mławianki w archiwaliach, Mława 2023
Publikacja towarzysząca wystawie o takim samym tytule, prezentowanej w mławskim parku miejskim latem 2023 r. oraz podczas uroczystości obchodów Mławianki na terenie Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji we wrześniu 2023 r. Tworzą ją w większości materiały ikonograficzne pochodzące z zasobu Archiwum Państwowego Oddział w Mławie, udostępnione przez Urząd Miasta w Mławie, klub MKS Mławianka Mława oraz przez osoby prywatne przypominające początki i dzieje pierwszego klubu sportowego w Mławie.
Wsi spokojna, wsi wesoła… Polska wieś w dawnej fotografii, Warszawa 2022
Wsi spokojna, wsi wesoła… Polska wieś w dawnej fotografii to publikacja towarzysząca wystawie o takim samym tytule. Poświęcona jest polskiej wsi i jej mieszkańcom którzy ponad 100 lat temu stanowili ok. 75 proc. ludności Polski. Tworzą ją fotografie zachowane w zasobie Archiwum Państwowego w Warszawie, przypominające obrazy z życia społeczności wiejskiej z przełomu XIX i XX w. oraz z pierwszej połowy XX stulecia. Dzięki nim możemy zobaczyć, jak wyglądała zabudowa wsi z jej charakterystycznymi elementami (drewniane płoty, żuraw, wiatrak, młyn, przydrożne kapliczki), typowe obejście czy wyposażenie chałupy wiejskiej. Znaczna część publikacji poświęcona jest ludziom wsi — pracującym na roli, w gospodarstwie, odpoczywającym po pracy przed chałupą, wybierającym się na jarmark czy do kościoła na uroczystości religijne, uczestniczącym w weselu sąsiedzkim.
Warszawskie dzieci, Warszawa 2022
Warszawskie dzieci…. to publikacja albumowa towarzysząca wystawie o takim samym tytule. Tworzą ją fotografie dzieci wykonane w okresie od drugiej połowy XIX w. do końca XX stulecia. Wszystkie pochodzą ze zbiorów Archiwum Państwowego w Warszawie. Pokazują dzieci w różnym wieku, w różnym czasie i w różnych sytuacjach. Pierwsza część wydawnictwa poświęcona jest dzieciom z drugiej połowy XIX w. zarówno tym najmniejszym, niemal jeszcze niemowlętom (dzieciństwo), jak i nastolatkom (szkolne lata). Druga pokazuje ich rówieśników w pierwszych dekadach XX w. (z rodzicami, lato w mieście, powrót do szkoły, dorosłe dzieciństwo). Część trzecia przypomina wojenne losy warszawskich dzieci — zarówno polskich, jak i żydowskich (koniec dzieciństwa, okupacyjna codzienność, dzieciństwo za murem getta, warszawskie dzieci pójdziemy w bój…). Czwarta część stanowi jej przeciwwagę — pokazuje powrót do normalnego dzieciństwa, możliwego w warunkach pokojowych.
„Kronika Warszawy” 2022, nr 1–2 (165–166)
Numer otwierają wydarzenia warszawskie, którymi żyła stolica od września 2021 do lutego 2022 r. zestawione w „Kalendarzu warszawskim”. Artykuły w dziale „Artykuły i materiały” przybliżają historię i bieżące problemy warszawskiej Woli. Wśród nich uwagę zwracają teksty Konrada Schillera (Wola między rewolucjami — przemysłową i 1905 r.), Janusza Dziano (Legenda Kercelaka), Patrycji Jastrzębskiej (Uwaga! Głębokie wykopy! Przemiany w krajobrazie Woli po 1989 r.) oraz Anny Laszuk i Barbary Kowalczyk (Park „Sady Żoliborskie”). „Fotofelieton” w tym numerze prezentuje zdjęcia Edwarda Hartwiga przypominające czas odbudowy Warszawy ze zniszczeń wojennych. Numer zamykają działy „Pro memoria” oraz „Varsaviana”.
Reklama dźwignią handlu, Warszawa 2021
Publikacja towarzysząca wystawie o takim samym tytule, prezentująca materiały reklamowe z zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie publikowane m.in. w przedwojennej prasie warszawskiej i zachęcające do nabywania różnych produktów, począwszy od delikatesowych (kawa, herbata, czekolada, alkohole, papierosy), przez kosmetyki, po artykuły służące wyposażeniu domu. Oglądając kolejne karty książki można smakować tę dawną reklamę — jej formy, treści, kolorystykę, siłę perswazji — z tą, którą widzimy na co dzień. Można też odszukać nazwy i produkty, które przetrwały do naszych czasów.
Warszawiaków portret niedzisiejszy, Warszawa 2021
Warszawiaków portret niedzisiejszy to publikacja towarzysząca wystawie o takim samym tytule. Poświęcona jest Warszawie i warszawiakom sprzed ok. 100 lat, których poznajemy za pośrednictwem zachowanych źródeł archiwalnych. Pierwsza jej część przedstawia miasto, jego zabudowę, ulice, ruch wielkomiejski, ówczesne środki komunikacji, przechodniów. Druga poświęcona jest warszawiakom, których w 1914 r. było 884,5 tys. Oprócz nielicznej elity finansowej i inteligencji większość mieszkańców miasta nie należała do zbyt zamożnych. Byli to ludzie pracy — dorożkarze, stróże, kominiarze, węglarze, piaskarze, nosiwoda, szewcy, warszawskie przekupki, handlarze, kataryniarze, podwórkowi muzykanci. W tej części publikacji pokazujemy, pokazujemy, jak wyglądali, na czym polegała ich codzienna praca, jak funkcjonowali w przestrzeni miasta, tworząc specyficzny warszawski klimat.
Educare necesse est — Rzeczpospolita małych ojczyzn, Warszawa 2021
Piąta publikacja poświęcona działalności edukacyjnej realizowanej przez archiwa. Składa się na nią 26 tekstów autorskich przygotowanych przez uczestników V Ogólnopolskiej Konferencji Archiwistów i Historyków „Educare necesse est…” na podstawie referatów i prezentacji przedstawionych w trakcie obrad. Ma ona na celu przybliżenie problematyki dotyczącej historii lokalnej i regionalnej w edukacji szkolnej, a w szczególności uzyskanie odpowiedzi na pytanie o jej miejsce, rolę i znaczenie w procesie nauczania, a także o możliwości praktycznego wykorzystania źródeł archiwalnych przez nauczyciela.
„Kronika Warszawy” 2021, nr 1 (163)
Numer otwiera „Kalendarz warszawski”, przypominający najważniejsze wydarzenia w stolicy w okresie od lipca 2020 do lutego 2021 r. Z sześciu artykułów zamieszczonych w dziale „Artykuły i materiały” uwagę zwracają teksty Ryszarda Żelichowskiego (W 150. rocznicę odsłonięcia pewnego pomnika w Liège), Adriana Kossowskiego (Traktat ryski w ocenie ówczesnej prasy warszawskiej i we wspomnieniach), Marty Jaszczyńskiej (Julian Kulski wojenny prezydent Warszawy oraz losy akt podległego mu Zarządu Miejskiego z czasów drugiej wojny światowej) oraz Anny Laszuk i Barbary Kowalczyk (Park „Sady Żoliborskie”). „Fotofelieton” w tym numerze prezentuje zdjęcia Edwarda Hartwiga przypominające czas odbudowy Warszawy ze zniszczeń wojennych. W dziale „Recenzje i omówienia” warto zwrócić uwagę na artykuły recenzyjne m.in. Janusza Grabowskiego (Dwie publikacje o starej Warszawie), Anny Laszuk (Rówieśnicy Niepodległej: sto lat historii Polski z perspektywy najstarszych Polaków) oraz Tomasza Markiewicza („Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku” — 10 lat opowieści o jasnym rozdziale polsko-niemieckiej historii). Numer zamykają działy „Pro memoria” oraz „Varsaviana”.
„Kronika Warszawy” 2021, nr 2 (164)
Numer otwiera artykuł wspomnieniowy Pawła E. Weszpińskiego poświęcony prof. Kwirynie Handke (Profesor Kwiryna Handke (1932–2021). Wspomnienie). O najważniejszych wydarzeniach w stolicy, które odbywały się od marca do sierpnia 2021 r. przypomina „Kalendarz warszawski”. Charakter rocznicowy mają teksty w dziale „Artykuły i materiały” — przypominają Warszawę sprzed 40 lat. Wśród nich warto wymienić artykuły Jerzego S. Majewskiego (Adresy opozycyjnej Warszawy 1976–1980), Juliana Auleytnera (Prymasowska Rada Społeczna 1981–1984 (w czterdziestolecie powołania), Jana Członkowskiego i Witolda Macieja Karpowicza (Materiały do dziejów NSZZ „Solidarność” z lat 1980–1989 w zasobie Archiwum Państwowego w Warszawie) oraz Stanisława Maliszewskiego (Wywiad z Mirosławem Odorowskim i Piotrem Szczepańskim — działaczami podziemnej „Solidarności”). „Fotofelieton” przygotowany przez Katarzynę Kalisz również nawiązuje do rocznicy stanu wojennego, przedstawia bowiem stolicę w obiektywie fotoreporterów Wojskowej Agencji Fotograficznej. Dział „Recenzje i omówienia” nie jest najobszerniejszy, niemniej warto zwrócić w nim uwagę na artykuł pt. Projekt HOUSe — prezentacja projektu dotyczącego przestrzeni miasta historycznego, autorstwa Wiesławy Duży i Aleksandra Łupienki. Numer tradycyjnie zamykają działy „Pro memoria” oraz „Varsaviana”. Pierwszy, opracowany przez Annę Krochmal zawiera wspomnienia o warszawiakach, którzy zmarli w okresie od marca do końca sierpnia 2021 r. Drugi zawiera informacje o nowościach wydawniczych poświęconych Warszawie, które zestawił Adrian Kossowski.
Bitwa Warszawska z perspektywy wieku, Pułtusk 2021
Obchody 100-lecia Bitwy Warszawskiej zaplanowane przez władze państwowe i samorządowe oraz instytucje naukowe i kulturalne, a także kościoły i związki wyznaniowe w zamiarach inicjatorów miały stanowić ważny instrument kształtowania świadomości historycznej współczesnego pokolenia Polaków oraz istotny element polityki historycznej. (…). Do długiej listy wydarzeń dopisuje się monografia zatytułowana Bitwa Warszawska z perspektywy wieku. Jej pojawienie się należy przyjąć z wielkim uznaniem nie tylko ze względu na rangę rocznicowych obchodów i znaczenia, jakie niewątpliwie będzie posiadała dla kształtowania pamięci historycznej Polaków, ale przede wszystkim ze względu na jej charakter naukowy, ujmujący i eksponujący wiele nieznanych bądź zapomnianych wątków związanych z Bitwą Warszawską. Z recenzji ks. dra hab. Waldemara Glińskiego, prof. UKSW
Zofia Wróbel, Wspomnienia… i nie tylko (1941–1960). Udrzyn — wieś w Puszczy Białej, Liceum Pedagogiczne w Pułtusku. Pułtusk 2020
Wydawnictwo źródłowe. Jego autorką jest znana pułtuska nauczycielka. W pierwszej części wspomnień opisuje swoje dzieciństwo na biednej, kurpiowskiej wsi w okresie okupacji niemieckiej i w pierwszej dekadzie PRL. Przedstawia ówczesne sposoby gospodarowania i radzenia sobie z trudnymi warunkami życia oraz przypomina ginące niemal na naszych oczach obyczaje. W części drugiej przybliża lata nauki w Państwowym Liceum Pedagogicznym w Pułtusku, szkole przygotowującej przyszłą kadrę nauczycielską. Książka mogła ukazać się dzięki wsparciu finansowemu Starosty Powiatu Pułtuskiego Jana Zalewskiego, Burmistrza miasta Pułtusk Wojciecha Gregorczyka, Starosty Powiatu Wyszkowskiego Jerzego Żukowskiego i Wójta Gminy Brańszczyk Wiesława Przybylskiego.
Z rodziną najlepiej wychodzi się na zdjęciach…, Warszawa 2020
Publikacja albumowa towarzysząca wystawie o takim samym tytule, która została zrealizowana w ramach projektu „Archiwa Rodzinne Niepodległej” prowadzonego przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych i archiwa państwowe. Jego celem jest uświadomienie społeczeństwu, jaką wartość mają archiwa domowe oraz jak powinny być przechowywane i opisywane, aby mogły przetrwać dziesięciolecia i służyć badaczom w ustalaniu faktów historycznych. Na wydawnictwo składają się materiały ze zbiorów rodzinnych, które przechowywane są w zasobie Archiwum Państwowego w Warszawie i jego oddziałów zamiejscowych. Przybliżają one realia życia codziennego rodziny sprzed kilkudziesięciu lat. Na kartach wydawnictwa towarzyszymy naszym bohaterom w trakcie uroczystości rodzinnych, w szkole, na wakacjach, w mieście i na wsi. Poznajemy ich pasje, warunki i styl życia, ich świat. Jest to możliwe dzięki materiałom archiwalnym, które przetrwały do naszych czasów w następujących zespołach archiwalnych: Zbiór fotografii kapitana Tadeusza Kłobukowskiego, Zbiór Katarzyny Miączyńskiej, Zbiór Korotyńskich, Zbiór Dmochowskich, Zbiór Władysława Tarczyńskiego w Łowiczu, Zbiór fotografii Zdzisława Marcinkowskiego. Niniejsza publikacja ma przypominać z założenia album z rodzinnymi fotografiami, dlatego świadomie zrezygnowano ze szczegółowych opisów poszczególnych zdjęć. Oglądajmy ją tak, jak stare albumy naszych rodziców, dziadków czy pradziadków.
Warszawa 1920. Warsaw 1920, Warszawa 2020
Publikacja albumowa towarzysząca wystawie o takim samym tytule, nawiązująca do 100. rocznicy bitwy warszawskiej (1920). Przypomina sytuację panującą w stolicy sprzed 100 lat. Pokazuje miasto i jego mieszkańców w realiach nadciągającego zagrożenia wojennego oraz wydarzenia rozgrywające się na froncie, na przedmościu warszawskim. Składają się na nią źródła ikonograficzne, dokumenty archiwalne i materiały prasowe pogrupowane w ramach następujących działów: „Warszawa w liczbach”, „Warszawa wobec zagrożenia”, „Armia ochotnicza”, „Propaganda polska”, „Propaganda bolszewicka”, „Bitwa o wszystko”, „Po bitwie”. Publikacja przygotowana w polsko-angielskiej wersji językowej.
„Kronika Warszawy” Bibliografia zawartości tomów czasopisma za lata 1925-2019 Dodatek do tomu 1 (161)-2 (162), Warszawa 2020
Czasopismo „Kronika Warszawy” zaczęło ukazywać się w latach międzywojennych — od początku 1925 r. do wybuchu drugiej wojny światowej, a następnie wznowione zostało dopiero 25 lat po wojnie. Bibliografia zawartości „Kroniki Warszawy” powstała z myślą o czytelniku, który poszukując danych podstawowych, znajdzie wiele ułatwień i podpowiedzi pomocnych w zbieraniu materiału badawczego. Obejmuje materiał za lata 1925–2019, na który złożyło się blisko 2300 pozycji — artykułów, recenzji, sprawozdań oraz działów stałych. Każda z pozycji bibliograficznych opatrzona jest własnym, kolejnym numerem, ułatwiającym korzystanie z materiału. Układ odnośników (zastosowanych tylko do artykułów, nie do prac recenzowanych) pozwala czytelnikowi połączyć pozycje o bliskiej tematyce, lecz umieszczone w odległych miejscach. Dopełnieniem całości jest indeks nazwisk: autorów artykułów i prac recenzowanych, recenzentów, ale także osób wymienionych w tytułach. Numery w indeksie odnoszą się do konkretnych pozycji bibliograficznych.
„Kronika Warszawy” 2020, nr 1 (161)–2 (162), Warszawa 2020
Numer otwierają dwa artykuły wspomnieniowe, autorstwa Aleksandry Sołtan-Lipskiej i Pawła Weszpińskiego, poświęcone zmarłemu w grudniu 2019 r. Markowi Ostrowskiemu, wieloletniemu współpracownikowi „Kroniki Warszawy”. Tuż po nich rozpoczyna się „Kalendarz warszawski”, przypominający najważniejsze wydarzenia w stolicy w okresie od września 2019 do czerwca 2020 r.
Educare necesse est — dziedzictwo pamięci, Warszawa 2020
Czwarta już publikacja poświęcona działalności edukacyjnej realizowanej przez archiwa. Obejmuje 23 artykuły opracowane na podstawie referatów i prezentacji przedstawionych w trakcie IV Ogólnopolskiej Konferencji Archiwistów i Historyków „Educare necesse est…” (13–13 czerwca 2019), której przedmiotem obrad stała się problematyka związana z szeroko rozumianym dziedzictwem pamięci. Jej uczestnicy skupili się na dwóch kwestiach: „Pamięć odradzającej się państwowości w edukacji publicznej” oraz „Archiwa a pamięć”. Stały się one motywem przewodnim wystąpień i towarzyszącej im dyskusji. W ten sposób źródła archiwalne, stanowiące podstawę wystąpień konferencyjnych, nie tylko zostały dokładnie omówione, ale też posłużyły do zaprezentowania rozlicznych możliwości wykorzystania ich zarówno w pracy edukacyjnej archiwów, jak i w trakcie lekcji historii, języka polskiego czy wiedzy o społeczeństwie.
13 Pułk Piechoty w kampanii wrześniowej 1939 r. Relacje i wspomnienia, Pułtusk 2019
Kolejna już publikacja źródłowa wydana w ramach serii wydawniczej „Folia Historica Pultoviensia”. Tym razem jest to zbiór wspomnień i relacji żołnierzy 13 Pułku Piechoty, który w latach 1921–1939 stacjonował w Pułtusku, wpływając stymulująco na rozwój lokalnego życia społecznego i gospodarczego. We wrześniu 1939 r. pułk ten stanął do walki z armią niemiecką. Edycja źródłowa składa się z trzech części: relacji żołnierskich, relacji cywilnych oraz aneksów. Poprzedza ją krótkie omówienie założeń operacyjnych Armii „Modlin”, kalendarium szlaku bojowego pułku oraz omówienie jego struktury organizacyjnej w 1939 r.
Warszawa na przełomie XIX i XX wieku w pamiętnikach Przygodnego
Mało kto z mieszkańców Lwowa miał możność zwiedzenia Warszawy. Niestety, nie każdy, kto mógł ją poznać, czuł potrzebę, z tych bowiem nawet Lwowian, którzy wiele podróżują po Europie, nie widujemy tutaj prawie nikogo…”. Tak zaczyna swoją publikację, a zarazem przygodę z Warszawą, jej autor, który na stronie tytułowej figuruje jako Przygodny. Jego dzieło pt. Warszawa współczesna w dwunastu obrazkach, które ukazało się nakładem Towarzystwa Wydawniczego w roku 1903 we Lwowie, posłużyło do przygotowania niniejszej edycji źródłowej, która została wzbogacona o materiały ikonograficzne z zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie oddające klimat Warszawy, jaką widział autor w 1903 r. i który najwyraźniej uległ jej czarowi. Jego zdaniem „coś jest w tem mieście, że kto w nim zamieszka, ten je umiłuje i nie wyrzeknie się już nigdy miana warszawiaka. Ten nie zatęskni już za miejscem rodzinnem, a gdy Warszawę opuści, widywać ją będzie, pełen tęsknoty, w marzeniach sennych”. Oddając do rąk czytelników tę publikację, będącą już kolejnym wspólnym dziełem Wydawnictwa „Skarpa Warszawska” i Archiwum Państwowego w Warszawie, mamy nadzieję, że jako pamiętnik i przewodnik zarazem pozwoli wszystkim czytającym przenieść się w czasie do Warszawy z poczatku XX w.
Od wojny do wojny, czyli obraz życia Warszawy w czasach przełomu
Publikacja albumowa towarzysząca wystawie o takim samym tytule, nawiązująca do dwóch, a w zasadzie trzech wydarzeń rocznicowych, tj. pierwszej wojny światowej, stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę oraz do 80. rocznicy wybuchu drugiej wojny światowej. Przybliża sytuację Warszawy i jej mieszkańców w tym okresie, zwraca również uwagę na różne aspekty konfliktu zbrojnego – pierwsza wojna światowa przyniosła Polakom niepodległość, a tym samym możliwość budowy własnego państwa, okazała się zatem, ze względu na ten skutek, rzeczą pozytywną, druga wojna światowa natomiast brutalnie odebrała im ten dar. Publikacja, podobnie jak wystawa, przypomina realia życia w Warsawie w okresie od odzyskania niepodległości w 1918 r. do jej utraty w 1939 r. Zdecydowanie jednak skupia się na wydarzeniach z września 1939 r. oraz z pierwszego roku okupacji. Została opracowana na podstawie materiałów archiwalnych z zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie oraz ze zbiorów Studium Polski Podziemnej w Londynie.
„Kronika Warszawy” 2019, nr 2
Wydawnictwo źródłowe. Jego autorką jest znana pułtuska nauczycielka. W pierwszej części wspomnień opisuje swoje dzieciństwo na biednej, kurpiowskiej wsi w okresie okupacji niemieckiej i w pierwszej dekadzie PRL. Przedstawia ówczesne sposoby gospodarowania i radzenia sobie z trudnymi warunkami życia oraz przypomina ginące niemal na naszych oczach obyczaje. W części drugiej przybliża lata nauki w Państwowym Liceum Pedagogicznym w Pułtusku, szkole przygotowującej przyszłą kadrę nauczycielską. Książka mogła ukazać się dzięki wsparciu finansowemu Starosty Powiatu Pułtuskiego Jana Zalewskiego, Burmistrza miasta Pułtusk Wojciecha Gregorczyka, Starosty Powiatu Wyszkowskiego Jerzego Żukowskiego i Wójta Gminy Brańszczyk Wiesława Przybylskiego.
„Kronika Warszawy” 2019, nr 1
„Kronika Warszawy” 2019, nr 1 (159), ss. 193, ISSN 0137-3099
Numer otwiera Kalendarz warszawski, przypominający najważniejsze wydarzenia w stolicy w okresie od września 2018 do lutego 2019 r.
Educarre necesse est
Educare necesse est — wokół idei patriotyzmu. Przykłady dobrych praktyk edukacyjnych, red. nauk. V. Urbaniak, Warszawa 2019, ISBN 978-83-946504-4-5, ss. 262 + 2 nlb.
Trzecia już publikacja poświęcona działalności edukacyjnej realizowanej przez archiwa. Obejmuje 23 artykuły podzielone na trzy działy: „Patriotyzm — idea i zjawisko”, „Wartości patriotyczne w programach szkolnych i działaniach archiwów (doświadczenia i refleksje)”, „Rola nauk pomocniczych historii w warsztacie dydaktyka i archiwisty”. Ich autorami są pracownicy archiwów państwowych, Instytutu Pamięci Narodowej, uczelni wyższych oraz nauczyciele wszystkich typów szkół. Koncentrując się na konkretnych tematycznie źródłach, omówili oni ich przydatność i sposoby wykorzystania w pracy edukacyjnej archiwów. Wydawnictwo to jest swego rodzaju podręcznikiem dobrych praktyk edukacyjnych, przydatnym nie tylko dla archiwistów, ponieważ omawia to, co archiwa robią w dziedzinie edukacji, a przy okazji wskazuje kierunki, w których warto podążać.
„Kronika Warszawy” 2018, nr 2
„Kronika Warszawy” 2018, nr 2 (158), ss. 193, ISSN 0137-3099
Numer otwiera Kalendarz warszawski, przypominający najważniejsze wydarzenia w stolicy w okresie od marca do sierpnia 2018 r.
Niepodległa Warszawa w obiektywie Zdzisława Marcinkowskiego
Niepodległa Warszawa w obiektywie Zdzisława Marcinkowskiego, oprac. zbior., Warszawa 2018, ss. 192, ilustracje, ISBN 978-83-946504-5-2, ISBN 978–83-63842-90-1
Wydawnictwo albumowe przygotowane przez wydawnictwo “Skarpa Warszawska” i Archiwum Państwowe w Warszawie w ramach obchodów setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.
„Kronika Warszawy” 2018, nr 1
„Kronika Warszawy” 2018, nr 1 (157), ss. 180, ISSN 0137-3099
Numer otwiera „Kalendarz warszawski”, przypominający najważniejsze wydarzenia w stolicy w okresie od września 2017 r. do końca lutego 2018 r.
Educare necesse est
Educare necesse est — powrót do źródeł. Przykłady dobrych praktyk edukacyjnych, red. nauk. V. Urbaniak, Warszawa 2017, ISBN 978-83-946504-7-6, ss. 296, ilustracje
Druga już publikacja poświęcona działalności edukacyjnej realizowanej przez archiwa. Składa się na nią 28 tekstów autorskich zamieszczonych w trzech działach („Zmiany w edukacji historycznej w kontekście reformy strukturalnej i programowej”, „Pogłębienie wiedzy w zakresie przygotowywania projektów wystawienniczych i wydawniczych”, „Metody pracy przydatne w działaniach edukacyjnych realizowanych w archiwach”). Ich autorami są pracownicy archiwów państwowych, Instytutu Pamięci Narodowej, uczelni wyższych oraz nauczyciele wszystkich typów szkół. Koncentrując się na konkretnych tematycznie źródłach, omówili oni ich wykorzystanie w pracy edukacyjnej archiwów. Wydawnictwo to jest swego rodzaju podręcznikiem dobrych praktyk edukacyjnych, przydatnym nie tylko dla archiwistów, ponieważ omawia to, co archiwa robią w dziedzinie edukacji, a przy okazji wskazuje kierunki, w których warto podążać.
Na prawo most, na lewo most, a dołem Wisła płynie…
Na prawo most, na lewo most, a dołem Wisła płynie… (The bridge on the right, the bridge on the left, and down flows the Vistula river…). Katalog wystawy, oprac. V. Urbaniak, Warszawa 2017, ISBN 978-83-946504-8-3, ss. 50.
Publikacja towarzysząca wystawie o takim samym tytule, przygotowanej przez Archiwum Państwowe w Warszawie z okazji obchodów Roku Rzeki Wisły 2017 oraz organizowanych we wrześniu 2017 r. Europejskich Dni Dziedzictwa. Zarówno wystawa, jak i jej katalog, skupiają się na zagadnieniach związanych z rzeką Wisłą oraz jej rolą w dziejach stolicy i jej mieszkańców, pokazując historyczny proces rozwoju Warszawy od końca XVIII do połowy XX w. Wykorzystane w publikacji zdjęcia, dokumenty i mapy, pochodzące w całości z zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie, przedstawiają Warszawę i jej rzekę, wiślane żywioły, wiślane regulacje, wiślane mosty, wiślanym szlak, Wisłę jako miejsce pracy, wiślane rekreacje oraz związane z Wisłą zwyczaje i legendy.
„Kronika Warszawy” 2017, nr 1
„Kronika Warszawy” 2017, nr 1 (155), ss. 202 + 2 nlb, ISSN 0137-3099
Numer otwiera „Kalendarz warszawski”, przypominający najważniejsze wydarzenia w stolicy w okresie od września 2016 do końca lutego 2017 r.
„Kronika Warszawy” 2017, nr 2
„Kronika Warszawy” 2017, nr 2 (156), ss. 196, ISSN 0137-3099
Numer otwiera „Kalendarz warszawski”, przypominający najważniejsze wydarzenia w stolicy w okresie od marca do końca sierpnia 2017 r.
Educare necesse est
Educare necesse est — ale jak i dlaczego? Przykłady dobrych praktyk edukacyjnych, red. nauk. V. Urbaniak, Warszawa 2017, ISBN 978-83-946504-9-0, ss. 316 + 24 nlb., 30 ilustracji
Obejmuje 23 artykuły podzielone na trzy działy: „Patriotyzm — idea i zjawisko”, „Wartości patriotyczne w programach szkolnych i działaniach archiwów (doświadczenia i refleksje)”, „Rola nauk pomocniczych historii w warsztacie dydaktyka i archiwisty”.
Ich autorami są pracownicy archiwów państwowych, Instytutu Pamięci Narodowej, uczelni wyższych oraz nauczyciele wszystkich typów szkół. Koncentrując się na konkretnych tematycznie źródłach, omówili oni ich przydatność i sposoby wykorzystania w pracy edukacyjnej archiwów. Wydawnictwo to jest swego rodzaju podręcznikiem dobrych praktyk edukacyjnych, przydatnym nie tylko dla archiwistów, ponieważ omawia to, co archiwa robią w dziedzinie edukacji, a przy okazji wskazuje kierunki, w których warto podążać. Dla zainteresowanych jej zawartością – pliki pdf do pobrania – tekst, ilustracje.
Kronika Pałacu Kazimierzowskiego Feliksa Pawła Jarockiego
Kowalski. J. Miziołek. Kronika Pałacu Kazimierzowskiego Feliksa Pawła Jarockiego, Warszawa 2016, ISBN 978-83-932824-7-0 (APW), ISBN 978-83-64551-15-4 (MUW), ss. 266, 108 ilustracji
„Kronika Warszawy” 2016, nr 1
„Kronika Warszawy” 2016, nr 1 (153), ss. 199 + 1 nlb., ISSN 0137-3099
Numer otwiera „Kalendarz warszawski”, przypominający najważniejsze wydarzenia w stolicy w okresie od września 2015 r. do lutego 2016 r.
„Kronika Warszawy” 2016, nr 2
„Kronika Warszawy” 2016, nr 2 (154), ss. 198, ISSN 0137-3099
Numer otwiera „Kalendarz warszawski”, przypominający najważniejsze wydarzenia w stolicy w okresie od marca do sierpnia 2016 r.
Krzywe Koło w czasie i przestrzeni
Krzywe Koło w czasie i przestrzeni [katalog wystawy], oprac. M. Jaszczyńska, M. Jurgo-Puszcz, V. Urbaniak, Warszawa 2016, ss. 20 nlb.
Katalog wystawy poświęconej jednej z ulic warszawskiej Starówki — Krzywemu Kołu. Ulica ta i jej mieszkańcy zostali pokazani na tle historii Starego Miasta. Stało się to możliwe dzięki materiałom archiwalnym z zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie, którego siedziba mieści się przy tej ulicy, dlatego instytucja ta i jej zasób znalazły również stosowne miejsce wśród prezentowanej tematyki.
Wielka historia małych miasteczek: Otwock
Wielka historia małych miasteczek: Otwock — uzdrowisko i letnisko Warszawy, oprac. zbior., Warszawa 2016, ss. 10
Folder towarzyszący wystawie pt. „Otwock — uzdrowisko i letnisko Warszawy”, poświęconej podwarszawskiemu Otwockowi w XX w. — zarówno w okresie międzywojennym, gdy zamieszkiwany był w znacznej mierze przez ludność żydowską, jak i w latach powojennych, gdy coraz bardziej zaczął wchodzić w rolę ośrodka sanatoryjnego, leczącego gruźlicę, oraz miejscowości wypoczynkowej dla mieszkańców Warszawy.
A jednak jest Warszawa!!!
Folder towarzyszący wystawie pt. „A jednak jest Warszawa!!!”, nawiązującej do 70. rocznicy zakończenia drugiej wojny światowej w Europie, skupiającej się na losach Warszawy w tym okresie przez przypomnienie kluczowych dla okupowanej stolicy wydarzeń drugiej wojny światowej oraz sytuacji miasta i jego mieszkańców po ustaniu działań wojennych i w pierwszych latach odbudowy kraju ze zniszczeń wojennych.
W imię prawdy o zbrodni katyńskiej
Adamska, A. Przewoźnik, Kazimierz Skarżyński (1887-1962). W imię prawdy o zbrodni katyńskiej, Warszawa 2015, ss. 431 + 1 nlb., ISBN 978-83-932824-2-5, ISBN 978-83-64806-48-3
Publikacja monograficzna poświęcona Kazimierzowi Skarżyńskiemu (1887–1962), sekretarzowi generalnemu PCK oraz jego roli w ujawnieniu prawdy o zbrodni katyńskiej. W 1943 r. przewodził on grupie PCK podczas wyjazdu do Smoleńska i Katynia (kwiecień). Na miejscu podjął decyzję o polskiej ekshumacji. Wynegocjował z Niemcami status i warunki pracy komisji technicznej, przeciwstawiając się — w warunkach osobistego zagrożenia — planom wykorzystania PCK dla działań niemieckiej propagandy. Opracował zasadniczą dokumentację dotyczącą prac w Katyniu. Jest autorem sporządzonego w czerwcu 1943 r. dokumentu pt. „Sprawozdanie poufne. O całokształcie udziału Polskiego Czerwonego Krzyża w pracach ekshumacyjnych w Katyniu pod Smoleńskiem”, który przekazał władzom Polski Podziemnej oraz potajemnie, po zakończeniu wojny, ambasadzie brytyjskiej. W końcowym okresie drugiej wojny światowej i po jej zakończeniu ukrywał się. Kilkakrotnie przesłuchiwany, zagrożony aresztowaniem, korzystając z pomocy podziemia zbiegł z kraju z żoną i dwojgiem małych dzieci. Zabrał ze sobą materiały katyńskie, które przewiózł do Londynu. Osiedlił się w Kanadzie. W 1952 r. złożył obszerne zeznania w sprawie zbrodni katyńskiej przed Komisją Kongresu Amerykańskiego. Zmarł w Kanadzie.
„Kronika Warszawy” 2015, nr 1
„Kronika Warszawy” 2015, nr 1 (151), ss. 214 + 2 nlb., ISSN 0137-3099
Numer otwiera „Kalendarz warszawski”, przypominający najważniejsze wydarzenia w stolicy w okresie od listopada 2014 r. do lutego 2015 r.
„Kronika Warszawy” 2015, nr 2
„Kronika Warszawy” 2015, nr 2 (152), ss. 185 + 1 nlb., ISSN 0137-3099
Numer otwiera „Kalendarz warszawski”, przypominający najważniejsze wydarzenia w stolicy w okresie od marca do sierpnia 2015 r.
Warszawski trudny czas
Warszawski trudny czas, czyli stolica i jej mieszkańcy w świetle archiwaliów. Scenariusze lekcji dla nauczycieli historii wszystkich etapów edukacyjnych, red. T. Stachurska Maj i V. Urbaniak, Warszawa 2015, ss. 88 + płyta CD, ISBN 978-83-932824-3-2, ISBN 978-83-64806-69-8, ISBN 978-83-938184-6-4
Publikacja powstała w wyniku współpracy Archiwum Państwowego w Warszawie z Mazowieckim Samorządowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Łączy w sobie wiedzę i doświadczenie nauczycieli i archiwistów Pokazuje różne możliwości wykorzystania źródeł archiwalnych w edukacji historycznej i obywatelskiej. Zawiera materiały metodyczne, które są rezultatem warsztatów metodycznych poświęconych praktycznemu wykorzystaniu źródeł archiwalnych poświęconych Warszawie i jej mieszkańcom w okresie pierwszej wojny światowej. Do publikacji dołączona jest płyta CD zawierająca skany materiałów źródłowych pochodzących z zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie, które były wykorzystane w trakcie warsztatów. Publikacja mogła się ukazać dzięki dofinansowaniu przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych.
Karol Handke, Wspomnienia
Karol Handke, Wspomnienia. W kepi i w hełmie — dzieciństwo i młodość w Pułtusku (1914–1926). Moja wojenna tułaczka (1939–1946), oprac. K. Łukawski, K. Wiśniewski, Pułtusk 2015, ss. 235 + 1 nlb., ISBN 978-83-932824-6-3
Wydawnictwo źródłowe opublikowane w ramach serii wydawniczej „Folia Historica Pultoviensia”. Zawiera wspomnienia Karola Antoniego Handkego (1906–1990), ucznia pułtuskiego gimnazjum, prawnika, żołnierza WP, jeńca wojennego, pracownika Ministerstwa Skarbu, miłośnika i przyjaciela Pułtuska. Na książkę składają się dwie części wspomnień — „W kepi i w hełmie” (poświęcone czasom szkolnym”) oraz „Moja wojenna tułaczka” (przedstawiające udział bohatera w walkach wrześniowych, a następnie pobyt w niemieckich obozach jenieckich), dwa „Dodatki” („Sprawozdanie Samozwańczego Burmistrza Pułtuska z oflagów”, „Moi dowódcy Okręgu Korpusu”), tekst wspomnieniowy Moniki Handke o dziadku. Publikację dopełniają indeksy.
Archiwum Państwowe w Warszawie Oddział w Otwocku. Informator
Archiwum Państwowe w Warszawie Oddział w Otwocku. Informator o zasobie archiwalnym, oprac. G. Matejuk, T. Walczak, Warszawa 2014, ss. 230 + 18 nlb., ISBN 978-83-932824-4-9, ISBN 978-83-62421-44-2
Informator jest pierwszą publikacją zawierającą szczegółowe informacje o zawartości zespołów archiwalnych przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Warszawie Oddział w Otwocku (według stanu na dzień 31 grudnia 2013 r.). Składa się ze wstępu przedstawiającego układ wydawnictwa, dzieje archiwum, jego zasób i zasady korzystania oraz z części głównej, charakteryzującej zawartość poszczególnych zespołów archiwalnych. Publikację uzupełniają: mapa obrazująca obszar działania Archiwum Państwowego w Warszawie, streszczenie w języku angielskim, alfabetyczny wykaz nazw zespołów, indeks nazw osobowych i geograficznych oraz bibliografia.
„Kronika Warszawy” 2014, nr 1
„Kronika Warszawy” 2014, nr 1 (150), ss. 256, ISSN 0137-3099
Jest to pierwszy numer wydany przez dwóch wydawców — Archiwum Państwowe w Warszawie oraz Dom Spotkań z Historią.
Niepokorni 1976-1989
Niepokorni 1976-1989. Mieszkańcy powiatu grodziskiego na rzecz wolności, Undaunted 1976–1989. The contribution of people in the Grodzisk region towards freedom, t. 2, oprac. zbior., Warszawa 2014, ss. 329 + 1 nlb., ISBN 978-83-932824-9-4
Tom drugi publikacji o takim samym tytule wydanej w 2012 r. Jest to słownik biograficzny działaczy opozycji antykomunistycznej, związanych z obecnym powiatem grodziskim, przypominający osoby i zdarzenia z lat 80. XX w., które zmieniły polską rzeczywistość, tworząc podstawy pod wolną Polskę.
S. K. Latek, Tajna „Solidarność” w Pułtusku w latach 1982–1986
S.K. Latek, Tajna „Solidarność” w Pułtusku w latach 1982–1986: wspomnienia konspiratora, Folia Historia Pultoviensia, red. K. Wiśniewski, t. 1, Pułtusk 2014, ss. 99 + 1 nlb., ISBN 978−83−64273−06−3
Archiwum Państwowe w Warszawie Oddział w Pułtusku. Informator
Archiwum Państwowe w Warszawie Oddział w Pułtusku. Informator o zasobie archiwalnym, oprac. K. Wiśniewski, Warszawa 2013, ss. 383 + 1 nlb., ISBN: 978−83−932824−8−7, 978−83−62421−45−9
Informator jest pierwszą publikacją zawierającą szczegółowe informacje o zawartości zespołów archiwalnych przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Warszawie Oddział w Pułtusku (według stanu na dzień 30 czerwca 2013 r.)
| Składa się ze wstępu przedstawiającego układ wydawnictwa, dzieje archiwum, jego zasób i zasady korzystania oraz z części głównej, charakteryzującej zawartość poszczególnych zespołów archiwalnych. Publikację uzupełniają: mapa obrazująca obszar działania Archiwum Państwowego w Warszawie, streszczenie w języku angielskim, alfabetyczny wykaz nazw zespołów, indeks nazw osobowych i geograficznych oraz bibli |
„Kronika Warszawy” 2013, nr 2
„Kronika Warszawy” 2013, nr 2 (149), ss. 216, ISSN 0137-3099
Numer 2 (149) „Kroniki Warszawy” otwiera artykuł Andrzeja Buczyńskiego poświęcony okolicznościom powstania w 1865 r. w Warszawie Mikołajewskiej ochronki dla dzieci oraz jej działalności do początków XX w. (Mikołajewska ochronka dla dzieci żołnierskich w Warszawie).
Kronika Warszawy” 2013, nr 1
„Kronika Warszawy” 2013, nr 1 (148), ss. 204 + 4 nlb., ISSN 0137−3099
„Kronika Warszawy” ukazuje się od roku 1925. Jest wydawana przez Archiwum Państwowe w Warszawie (dawniej Archiwum Państwowe m.st. Warszawy) oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Archiwum Państwowego m.st. Warszawy.
Kamienie milowe w kartografii
Kamienie milowe w kartografii, red. J. Ostrowski, P.E. Weszpiński, Z dziejów kartografii, t. 17, Warszawa 2013, ss. 405 + 1 nlb., ISBN: 978−83−86062−14−0, 978−83−62421−82−4, 978−83−932824−5−6, 978−83−62189−30−4
Kamienie milowe w kartografii to tytuł tomu 17 wydawnictwa seryjnego Z dziejów kartografii.
Tworzą go materiały będące rozwinięciem lub nawiązaniem do treści referatów wygłoszonych podczas XXVI Ogólnopolskiej Konferencji Historyków Kartografii zorganizowanej w 2012 r. w Warszawie przez Archiwum Państwowe m.st. Warszawy i Zespół Historii Kartografii IHN PAN. Zakres tematyczny tomu jest bardzo szeroki, a jego autorzy reprezentują różne dziedziny — kartografię, historię, geografię, hydrologię, gleboznawstwo. Tom otwiera obszerny wybór wydarzeń i dzieł uznanych za „kamienie milowe” w kartografii, dokonany przez Wiesławę Żyszkowską i Lucynę Szaniawską (Kamienie milowe w kartografii — wpływ osiągnięć nauki i techniki na rozwój kartografii), natomiast artykuł Jerzego Ostrowskiego (Kamienie milowe w polskim piśmiennictwie z zakresu historii kartografii) przybliża wybrane publikacje z ostatnich 200 lat, które mogą być uznane za „kamienie milowe” na drodze poznawania przeszłości kartografii ziem polskich i nie tylko. Drugą część tomu tworzą teksty o „kamieniach milowych” w kartografii dawnej, do końca XVIII w., wśród których wiele jest poświęconych dziełom renesansowym (piszą o tym m.in. Lucyna Szaniawska i Teresa Bogacz). W części trzeciej publikacji zamieszczone zostały artykuły omawiające kartograficzne przedstawienia miast (Henryk Bartoszewicz, Paweł E. Weszpiński, Dariusz Lorek, Zbigniew Tucholski). Część czwarta tomu poświęcona została kartografii XX w. Otwiera ją tekst Anny Faliszewskiej omawiający zagadnienie anamorfoz kartograficznych w ujęciu historycznym. Rozwój kartografii gleb w Polsce po II wojnie światowej przedstawiają Albina Mościcka i Janusz Ostrowski, a wyniki badań toponimii leśnej omawia Tomasz Olenderek. Część piątą tworzą artykuły o zbiorach kartograficznych. Należą do nich m.in. teksty Ewy Szymkiewicz o zbiorach Zakładu Geoinformatyki i Kartografii Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Wiesława Sieradzana o malborskiej kolekcji map Ernsta von der Oelsnitz. Zastosowaniu nowoczesnych technik udostępniania dawnych zbiorów kartograficznych poświęcona została część szósta tomu (piszą o tym m.in. Lucyna Szaniawska, Dorota Gazicka-Wójtowicz, Grażyna Dudzicka, Ewa Nowacka, Anna Wrochna), a wykorzystywanie zbiorów dawnych dokumentów kartograficznych stało się przedmiotem zainteresowania autorów ostatniego działu tomu 17 (Marty Kuc-Czerep, Jarosława Suchożebrskiego, Anny Marcinkowskiej).
Wola Pamięci
Wola Pamięci. Cmentarz Powstańców Warszawy na Woli, oprac. zbior., Warszawa 2013, ss. 10
Folder towarzyszący wystawie pt. „Wola Pamięci. Cmentarz Powstańców Warszawy na Woli”, poświęconej nekropolii, na której spoczywają szczątki ok. 100 tys. osób poległych, zamordowanych i spalonych przez Niemców w czasie powstania warszawskiego — żołnierzy i ludności cywilnej — ekshumowanych z ulic Warszawy po zakończeniu II wojny światowej. w Warszawie. Zawiera informację o okolicznościach powstania cmentarza oraz jego funkcjonowaniu, uzupełnioną materiałem ikonograficznym.
Warszawiaków portret niedzisiejszy
Warszawiaków portret niedzisiejszy. Yesterday’s Portrait of the Inhabitants of Warsaw oprac. E. Suchmiel, V. Urbaniak, Warszawa 2013, ss. 51 + 1 nlb
Katalog wystawy poświęconej warszawiakom z przełomu XIX i XX w.
| Tworzą go materiały eksponowane na wystawie — stare fotografie, pocztówki oraz grafika przedstawiające ludzi i miasto, w którym żyli. Dzięki nim można poznać charakterystyczne dla dawnej Warszawy typy ludzkie (elegantki i eleganci, emeryci, kataryniarze, uliczni śpiewacy, żebracy, śmieciarze), ale też przedstawicieli zawodów, których dziś już nie ma lub prawie nie ma (węglarz, piaskarz, tracz, nosiwoda, druciarz, koszykarz, szatkownik, dorożkarz). Materiał ikonograficzny uzupełniają komentarze w postaci fragmentów wspomnień pamiętnikarskich, artykułów prasowych oraz utworów literackich nawiązujących do prezentowanych osób. |
Niepokorni 1976–1989
Niepokorni 1976–1989. Mieszkańcy powiatu grodziskiego na rzecz wolności. Undaunted 1976–1989. The contribution of people in the Grodzisk region towards freeedom, t. 1, oprac. zbior., Milanówek 2012, ss. 321 + 1 nlb, ISBN 978-83-62421-54-1, ISBN 978-83-929146-1-7
Publikacja Niepokorni 1976–1989…. to słownik biograficzny działaczy opozycji antykomunistycznej związanych z obecnym powiatem grodziskim.
Slavic Capitals in 2D
Slavic Capitals in 2D. History of Slavic Capitals Through the Archival Materials, Ljubljana 2013, ss. 154 + 2 nlb
Publikacja towarzysząca wystawie o takim samym tytule, otwartej w maju 2013 r. w siedzibie UNESCO w Paryżu, będącej rezultatem projektu zainicjowanego przez Slavic Cultures w Lublanie, który został zrealizowany w ramach współpracy przez archiwa z 13 państw słowiańskich (Białoruś, Bułgaria, Bośnia i Hercegowina, Czechy, Czarnogóra, Chorwacja, Macedonia, Polska, Rosja, Słowacja, Słowenia, Serbia, Ukraina)
„Umówiłem się z nią na dziewiątą”
„Umówiłem się z nią na dziewiątą” czyli o rozrywkach przedwojennej Warszawy, oprac. A. Belka, Warszawa 2012, ss. 54
Ilustrowane dzieje Ochotniczej Straży Pożarnej w Milanówku
Ilustrowane dzieje Ochotniczej Straży Pożarnej w Milanówku 1911–2011, tekst, wybór i opracowanie materiałów M. Smoleń, [Milanówek 2011]
„Kronika Warszawy” 2012, nr 1
„Kronika Warszawy” 2012, nr 1 (147), ss. 162 + 2 nlb, ISSN 0137-30997
„Kronika Warszawy” jest czasopismem powstałym w 1925 r. z inicjatywy m.in. prezydenta Warszawy Władysława Jabłońskiego. Obecnie jest ono wydawane przez Archiwum Państwowe m.st. Warszawy oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Archiwum Państwowego m.st. Warszawy.
Bez korzeni nie zakwitniesz
Bez korzeni nie zakwitniesz — Warszawa moją małą ojczyzną. Scenariusze lekcji dla nauczycieli szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum, red. T. Stachurska-Maj i V. Urbaniak, Warszawa 2012, s. 81 + płyta CD, ISBN 978-83-932824-0-1, ISBN 978-83-62421-38-1
Publikacja powstała w wyniku współpracy Archiwum Państwowego m.st. Warszawy z Mazowieckim Samorządowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Łączy w sobie wiedzę i doświadczenie nauczycieli i archiwistów — praktykę w zakresie dydaktyki ze znajomością zasobu archiwalnego.
Archiwum Biura Odbudowy Stolicy
Archiwum Biura Odbudowy Stolicy, oprac. zbior., Warszawa 2011, ss. 79
Publikacja poświęcona Archiwum Biura Odbudowy Stolicy zawiera podstawowe informacje o tym jednym z najcenniejszych zbiorów materiałów archiwalnych przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego m.st. Warszawy, który powstał w latach 1945-1953 w wyniku działalności Biura Odbudowy Stolicy, Warszawskiej Dyrekcji Odbudowy, Wydziału Architektury Zabytkowej i Urzędu Konserwatorskiego m.st. Warszawy.
| Wśród tekstów składających się na publikację są m.in. artykuły: Małgorzaty Sikorskiej o historii i działalności samego Biura Odbudowy Stolicy; Aleksandry Zadrożniak i Macieja Aleksiejuka na temat procesu digitalizacji oraz zawartości źródłowej akt Wydziału Inwentaryzacji i Statystyki – komórki organizacyjnej, która wytworzyła jedne z najciekawszych i najbardziej wartościowych dokumentów do poznania stanu zachowania budynków w Warszawie tuż po ustaniu działań wojennych w styczniu 1945; Marcina Dziubińskiego o wykorzystaniu tramwajów do wywózki gruzów oraz o odbudowie pałacu Zamoyskich. Wydawnictwo wzbogacają ilustracje przedstawiające dokumenty należące do omawianego zbioru. |
Dawna kartografia miast
Dawna kartografia miast, red. J. Ostrowski, P. Weszpiński, Z dziejów kartografii, t. 15, Warszawa 2011, ss. 592, ISBN 978-83-86062-06-5, ISBN 978-83-928532-7-5, ISBN 978-83-933852-0-1, ISBN 978-83-921836-7-9
Publikacja zawiera teksty poświęcone problemom poruszonym podczas obrad XIII Ogólnopolskiej Konferencji Historyków Kartografii, która odbyła się we wrześniu 2009 r.
Pamięć Warszawy, pamięć Polski, pamięć świata
Pamięć Warszawy, pamięć Polski, pamięć świata – folder, [Warszawa 2011], ss. 10
| Folder towarzyszący wystawie poświęconej Archiwum Biura Odbudowy Stolicy (BOS), przygotowanej w związku z wpisaniem Archiwum BOS na Listę Światową Programu UNESCO „Pamięć Świata”. Zawiera informacje zarówno o wspomnianym programie, jak i Archiwum BOS, uzupełnione obszernym materiałem ilustracyjnym. |
„Kronika Warszawy” 2011, nr 1, 2
„Kronika Warszawy” 2011, nr 1 (145), ss. 243 + 1 nlb, ISSN 0137-3099;
„Kronika Warszawy” 2011, nr 2 (146), ss. 203 + 1 nlb, ISSN 0137-3099
W 2011 r. ukazały się nowe numery „Kroniki Warszawy”, czasopisma powołanego w 1925 r. z inicjatywy m.in. prezydenta Warszawy Władysława Jabłońskiego. Jest ono wydawane przez Archiwum Państwowe m.st. Warszawy oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Archiwum Państwowego m.st. Warszawy dzięki pomocy finansowej m.st. Warszawy. Poczynając od 2011 r. „Kronika Warszawy” będzie ukazywać się jako półrocznik, a nie jak dotychczas kwartalnik. Oznacza to publikację w ciągu roku dwóch numerów pisma o zwiększonej objętości. Profil czasopisma nie ulega zmianie. Będzie ono składało się z tych samych znanych już działów, z drobną modyfikacją – dział „Recenzje i omówienia” pojawi się w miejsce działu „Recenzje”. Ponadto zamieszczane będą streszczenia w języku angielskim tekstów publikowanych w dziale „Artykuły i materiały”. Nakład pisma nie ulega zmianie (500 egz.).
Pułtuska „Solidarność” 1980-1981
Pułtuska „Solidarność” 1980-1981. Wspomnienia i dokumenty, oprac. B. Potykaj, K. Wiśniewski, Pułtusk 2011, ss. 155 +1 nlb. + ilustr., ISBN 978-83-924859-1-9
| Wydawnictwo źródłowe poświęcone kształtowaniu się „Solidarności” pułtuskiej w okresie 1980-1981. Publikację otwiera próba monograficznego ujęcia dziejów pułtuskiej „Solidarności”, autorstwa K. Wiśniewskiego, jednak zasadniczy trzon wydawnictwa stanowią wspomnienia osób zaangażowanych w działalność NSZZ „Solidarność” oraz dokumenty przedstawiające działalność związku, pochodzące z zasobu Archiwum Państwowego m.st. Warszawy Oddział w Pułtusku oraz ze zbiorów osób prywatnych. Publikowane dokumenty odzwierciedlają główne kierunki działalności związku w Pułtusku, a jednocześnie przekazują informację na temat przełomowych wydarzeń lat 80. XX w., które stały się udziałem mieszkańców Pułtuska. Książka została wydana przez Pułtuską Bibliotekę Publiczną im. Joachima Lelewela, Archiwum Państwowe m.st. Warszawy oraz Pułtuskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne. |
Vivat Konstytucja!
Vivat Konstytucja! W 220. rocznicę Konstytucji 3 maja. Viva the Constitution! The 2220th Anniversary of the May 3rd Constitution, oprac. zbior., Warszawa 2011, s. 90, ISBN 978-83-928532-3-7
Wydawnictwo towarzyszące wystawie o takim samym tytule, zorganizowanej przez Archiwum Państwowe m.st. Warszawy we współpracy z Archiwum Głównym Akt Dawnych, Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych i Stołeczną Estradą, której celem było przedstawienie genezy i okoliczności uchwalenia Konstytucji 3 maja oraz tradycji obchodów jej święta w XIX i XX w.
| Publikacja obejmuje słowo wstępne autorstwa dyrektorów Archiwum Państwowego m.st. Warszawy oraz Archiwum Głównego Akt Dawnych; wstęp historyczny (Wokół Konstytucji 3 maja) przybliżający sytuację wewnętrzną w Rzeczypospolitej w okresie prac nad konstytucją, jak i samą konstytucję oraz poświęcone jej obchody; tekst Konstytucji 3 maja w polskiej i angielskiej wersji językowej; materiały prezentowane na poszczególnych planszach wystawowych, wykaz skrótów. Wydawnictwo liczy 90 stron, w tym ilustracje. |
Archiwum jako warsztat pracy nauczyciela historii
Archiwum jako warsztat pracy nauczyciela historii. Scenariusze lekcji dla nauczycieli szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej, Warszawa 2010, s. 71 + płyta CD, ISBN 978-83-928532-6-8, ISBN 978-83-87528-21-8 (w koedycji z MSCDN)
Publikacja zawiera materiały metodyczne, które są rezultatem warsztatów metodycznych „Archiwum jako warsztat pracy nauczyciela historii” zorganizowanych przez Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli Wydział w Warszawie i Archiwum Państwowe m.st. Warszawy.
„Kronika Warszawy” 2010, nr 1 (144), ss. 98, ISSN 0137-3099
Numer 1 (144) „Kroniki Warszawy”, wydany przez Archiwum Państwowe m.st. Warszawy oraz Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, ma charakter szczególny – jest poświęcony Aninowi, dzielnicy Warszawy, która w 2010 r. obchodziła swoje stulecie.
„I Warszawa nie zawiodła. W 90. rocznicę bitwy warszawskiej”
„I Warszawa nie zawiodła. W 90. rocznicę bitwy warszawskiej”, A. Stawarz, Warszawa 2010
| Publikacja towarzysząca wystawie o takim samym tytule, zorganizowanej przez Archiwum Państwowe m.st. Warszawy we współpracy z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych, Narodowym Centrum Kultury i Stołeczną Estradą. Celem wystawy było przedstawienie najważniejszych wydarzeń wojny z Rosją bolszewicką oraz wysiłku całego narodu walczącego o niepodległość Polski. Zarówno ekspozycja, jak i publikacją skupiają się na ukazaniu walk na przedmieściu stolicy oraz roli Warszawy i jej mieszkańców, którzy jako żołnierze walczyli w bitwie, a także w inny sposób wspierali walczących na froncie. Publikacja obejmuje słowo wstępne autorstwa dyrektora Archiwum Państwowego m.st. Warszawy, wstęp historyczny przybliżający dramatyczną sytuację Polski i Warszawy w 1920 r., materiały prezentowane na poszczególnych planszach wystawowych, podziękowania dla instytucji współpracujących przy organizacji wystawy oraz wybraną literaturę przedmiotu. Wydawnictwo liczy 84 strony, w tym ilustracje. |
Polacy w Gruzji
Polacy w Gruzji – Poles In Georgia, oprac. zbior., Warszawa 2010
Publikacja towarzysząca wystawie o takim samym tytule zorganizowanej przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych, Narodowe Archiwum Gruzji, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” oraz Archiwum Państwowe m.st. Warszawy.
| Celem wystawy było przedstawienie Polaków mieszkających w Gruzji w XIX i na początku XX w., ich wkładu w rozwój gospodarczy i kulturalny tego kraju oraz działalności polskich organizacji społeczno-kulturalnych. Publikacja obejmuje Wprowadzenie wyjaśniające ideę wystawy, teksty poświęcone historii polskiego osadnictwa w Gruzji i roli Polaków w miejscowej społeczności oraz ilustracje przedstawiające zarówno dokumenty, jak i fotografie ludzi – bohaterów przygotowanej ekspozycji. Publikacja liczy 83 strony. |
Cmentarz w Milanówku
Cmentarz w Milanówku. Przewodnik biograficzny, red. E. Kubek, M. Jurgo-Puszcz, M. Smoleń, T. Wiącek, Milanówek 2009, ISBN 978-83-88220-11-1
Publikacja poświęcona cmentarzowi parafialnemu w Milanówku zawierająca zestawienie nazwisk osób pochowanych na nim w okresie od 1914 do 2009 r., ilustrowana fotografiami zmarłych i dokumentów ich dotyczących.
„Kronika Warszawy” 2009, nr 4
„Kronika Warszawy”, nr 4 (143), red. R. Wojtkowski, Warszawa 2009
Numer 4 (143) „Kroniki Warszawy”, czasopisma wydawanego przez Archiwum Państwowe m.st. Warszawy oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Archiwum Państwowego m.st. Warszawy dzięki pomocy finansowej Miasta Stołecznego Warszawy, zawiera 12 artykułów, spośród których na szczególną uwagę zasługują teksty: U. Kowalczyk – poświęcony warszawskiemu okresowi w życiu Jerzego Giedroycia, H. Rutkowskiego – przedstawiający krótką historię ewangelików w sąsiedztwie Warszawy oraz R. Wojtkowskiego (Tematyka rozmów władz miasta Warszawy z przedstawicielami duchowieństwa w latach 1981-1989).
„Kronika Warszawy” 2009, nr 3
„Kronika Warszawy”, nr 3 (142), red. R. Wojtkowski, Warszawa 2009
Numer 3 (142) „Kroniki Warszawy”, czasopisma wydawanego przez Archiwum Państwowe m.st. Warszawy oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Archiwum Państwowego m.st. Warszawy dzięki pomocy finansowej Miasta Stołecznego Warszawy, poświęcony został 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej.
„Kronika Warszawy” 2009, nr 2
„Kronika Warszawy” 2009, nr 2 (141), red. R. Wojtkowski, Warszawa 2009
Numer 2 (141) „Kroniki Warszawy”, czasopisma wydawanego przez Archiwum Państwowe m.st. Warszawy oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Archiwum Państwowego m.st. Warszawy dzięki pomocy finan
„Kronika Warszawy” 2009, nr 1
„Kronika Warszawy” 2009, nr 1 (140), red. R. Wojtkowski, Warszawa 2009
Czasopismo wydawane przez Archiwum Państwowe m.st. Warszawy oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Archiwum Państwowego m.st. Warszawy dzięki pomocy finansowej Miasta Stołecznego Warszawy. W pięciu działach tematycznych („Artykuły i materiały”, „Z życia archiwów warszawskich”, „Sprawozdania”, „Recenzje”, „Pro memoria”, „Bibliografia varsavianów”, „Kronika”) prezentuje problematykę varsavianistyczną oraz zagadnienia archiwalne.
„Rocznik Mazowiecki”, t. 21
„Rocznik Mazowiecki”, t. 21, red. B. Dymek, Warszawa 2009
Czasopismo wydawane przez Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich od roku 2003 (od t. XV), a przygotowywane przez historyków z Mazowieckiego Towarzystwa Naukowego.
| W sześciu działach tematycznych („Artykuły i rozprawy”, „Sylwetki”, „Miscellanea, „Przegląd badań, recenzje, omówienia”, „In memoriam”, „Kronika”) prezentuje artykuły, źródła, recenzje i omówienia poświęcone historii Mazowsza. Bieżący tom obejmuje 28 tekstów, wśród których zwracają uwagę artykuły J. Szczepańskiego (Żydowscy mieszkańcy Mazowsza w okresie międzywojennym), B. Dymka (Etos Wielkopolan i Mazowszan; Z historii Bojan), R. Juszkiewicza (1 Września 1939 roku w świetle relacji uczestników bitwy granicznej Armii „Modlin”), K. Pełki (Senatorowie płoccy w latach panowania Zygmunta III Wazy 1587-1632). Na uwagę zasługują również teksty Z. Wolińskiego (Czterysta lat mazowieckiego zwierzyńca) oraz E. Kowalczyk-Heyman (Początki Kolna). Cennym uzupełnieniem tomu jest tekst M. Brauna poświęcony 40-leciu badań regionalnych na Mazowszu oraz promocji t. XX „Rocznika Mazowieckiego. Tom XXI „Rocznika Mazowieckiego” liczy 334 strony. |
Koniec lata
Koniec lata, M. i M. Mikulscy, Warszawa 2009
Publikacja o charakterze edukacyjnym i popularyzacyjnym, przeznaczona dla młodzieży szkolnej (poziom szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej).
| Przedstawia fakty i daty związane z wydarzeniami rozgrywającymi się w Warszawie w okresie 23 VIII-28 IX 1939 r., postacie w nich uczestniczące, jak również obraz stolicy, jej ulic oraz poszczególnych obiektów architektonicznych. Wydawnictwo ma charakter pomocniczy, ułatwiający uczniom opanowanie materiału poświęconego udziałowi Warszawy i jej mieszkańców w wojnie obronnej Polski w 1939 r. poprzez zastosowanie niestandardowej formy przekazu – łączącej komiks z materiałami archiwalnymi – ułatwiającej młodzieży wizualizację wydarzeń i atmosfery w Warszawie sprzed 70 lat. Publikacja liczy 52 strony. |
W. Kocot. Pamiętniki i korespondencja
Pamiętniki i korespondencja z lat 1920, 1939-1945, W. Kocot, do druku podali R. Lolo i K. Wiśniewski, Pułtusk 2009
Publikacja źródłowa przygotowana na podstawie wspomnień i korespondencji Władysława Kocota przechowywanych w zasobie Oddziału w Pułtusku Archiwum Państwowego m.st. Warszawy.
Pamiętniki Józefa Procnera
Pamiętniki Józefa Procnera, red. A. Stawarz, Żyrardów 2009
| Wspomnienia pierwszego burmistrza Żyrardowa, napisane przez niego po II wojnie światowej. Autor w trzynastu rozdziałach przedstawia początki Żyrardowa (od 1829 r. do nadania praw miejskich w 1915 r.), powstanie i rozwój Zakładów Żyrardowskich oraz ludzi związanych z miastem i lokalnym przemysłem w okresie do początków 1919 r. Pamiętniki są źródłem wiedzy nie tylko o samym autorze, jego pracy zawodowej (m.in. w zakładach lniarskich) i działalności społecznej, ale też o przeszłości miasta i jego mieszkańców, lokalnym życiu kulturalnym i organizacjach społecznych. Publikacja źródłowa wydana przez Urząd Miasta Żyrardowa we współpracy z Archiwum Państwowym m.st. Warszawy i Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie liczy 107 stron, w tym 9 ilustracji. |
„Nie po drodze nam z przeciwnikami socjalizmu”
„Nie po drodze nam z przeciwnikami socjalizmu”, Warszawa 2009
| Publikacja towarzysząca wystawie o takim samym tytule zorganizowanej przez Archiwum Państwowe m.st. Warszawy oraz Muzeum Woli oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy z okazji 20. rocznicy pierwszych wolnych wyborów w Polsce. Obejmuje wstęp wyjaśniający ideę wystawy, tekst historyczny poświęcony polskiej rzeczywistości w okresie 1945-1989, katalog wystawy oraz ilustracje przedstawiające plansze wystawowe. Publikacja liczy 67 stron, w tym 30 z ilustracjami. |
Cztery wieki – cztery panoramy
Cztery wieki – cztery panoramy, red. nauk. M. Sikorska, Warszawa 2009
Publikacja towarzysząca wystawie o takim samym tytule, zorganizowanej przez Archiwum Państwowe m.st. Warszawy oraz Miasto Stołeczne Warszawa.
| Prezentuje cztery panoramy Warszawy wykonane przez Antonio Rizzi Zannoniego, Adolfa Kozarskiego, Franciszka Karpowicza i Marka Ostrowskiego w okresie od XVIII do XXI w. Zwraca uwagę na funkcję, jaką panoramy pełniły w swoich czasach. Otóż, gdy najwcześniejsze (np. Zannoniego) uzupełniały plany miast, późniejsze (dziewiętnastowieczne) – często uzupełniane o sylwetki pieszych i pojazdów oraz aktualizowane w związku z upływem czasu między wykonaniem fotografii a publikacją drzeworytu – stanowiły już całkowicie samodzielne jednostki. Publikacja liczy 28 stron, w tym 61 ilustracji. |
Archiwum Państwowe m.st. Warszawy Oddział w Łowiczu. Informator
Archiwum Państwowe m.st. Warszawy Oddział w Łowiczu. Informator o zasobie archiwalnym, oprac. M. Wojtylak, Warszawa 2008
Publikacja charakteryzuje zasób łowickiego oddziału Archiwum Państwowego m.st. Warszawy według stanu na dzień 31 XII 2007 r., dostarczając podstawowych informacji o historii oddziału oraz archiwaliach tworzących jego zasób.
| Przedstawia zespoły (zbiory) archiwalne usystematyzowane według 15 grup rzeczowych. Publikacja zawiera streszczenia w językach angielskim i niemieckim, alfabetyczny wykaz zespołów, indeksy (nazw geograficznych i osobowych), bibliografię oraz część ilustracyjną – wybór fotografii dokumentów pochodzących z zasobu oddziału łowickiego. Informator liczy 200 stron, w tym 21 z ilustracjami. |
Warszawa na starej fotografii do 1915 roku
Warszawa na starej fotografii do 1915 roku, M. Sikorska, Warszawa 2008
Autorka, korzystając z zasobu fotograficznego Archiwum Państwowego m.st. Warszawy oraz źródeł pisanych, przedstawiła zmiany, jakie zaszły w wyglądzie traktu królewskiego i Osi Saskiej – reprezentacyjnej części Warszawy – w okresie od XIX w. do 1915 r.
| Scharakteryzowała m.in. tzw. Wąskie i Szerokie Krakowskie Przedmieście, fazy architektonicznego rozwoju placu Saskiego (obecnie Józefa Piłsudskiego), Ogrodu Saskiego, Pałacu Staszica i kościoła św. Aleksandra. Ważną częścią publikacji są fotografie przybliżające czytelnikom Warszawę z początku XX stulecia, jak również rozdział omawiający dzieje fotografii warszawskiej sięgające lat 40. XIX w. Praca liczy 132 strony w tym 40 nieliczbowanych z 80 ilustracjami. |
Strona została opracowana w ramach projektu Polska Akademia Dostępności realizowanego przez Fundację Widzialni i Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji