Tuż po nim rozpoczyna się dział “Artykuły i materiały”, który składa się z siedmiu artykułów. W pierwszym z nich Hubert Górski (Folwark Bujnówek na Pradze – legenda i fakty) przybliża losy folwarku Bujnówek. Zauważa, że w licznych opracowaniach wymieniany jest on jako własność Szmula Zbytkowera. Z informacją tą autor konfrontuje dane zawarte w źródłach archiwalnych, m.in. w księgach wieczystych i aktach notarialnych przechowywanych w Archiwum Miasta Warszawy. Wynika z nich, że folwark założył ok. 1810 r. ks. Kazimierz Bujnowski (stąd nazwa), praski proboszcz wlatach 1800-1813, który od paru włascicieli nabył grunty leżące między Pragą i Grochowem. Nestępnie od spadkobierców księdza posiadłość odkupił Ajzyk Szmul Schoenberg, kupiec bydła i liwerant wojska, który urządził tam oborę, szlachtuz oraz magazyny mięsa i skór. W rękach jego rodziny folwark pozostawał do 1865 r., kiedy to Towarzystwo Drogi Żelaznej Warszawsko-Terespolskiej wykupiło Bujnówek i okoliczne tereny pod budowę linii kolejowej. Na terenie Bujnówka zbudowano nieistniejący już dworzec Terespolski.

Nastepny tekst, autorstwa Mateusza Karłowicza (Prywatne Wyższe Kursy Żeńskie w Warszawie przy Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim w świetle akt osobowych słuchaczek), poświęcony jest warszawskim Wyższym Kursom Żeńskim zorganizowanym przez kadrę ówczesnego Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Autor omawia w nim pokrótce system edukacyjny funkcjonujący w carskiej Rosji, pokazując przy okazji różnice między nim a systemami edukacyjnymi innych państw zaborczych. Na podstawie zachowanych źródeł stara się odtworzyć przebieg rekrutacji słuchaczek na zajęcia proponowane przez trzy wydziały wyższych kursów, ich struktury oraz funkcjonowanie.

Anna Krochmal z kolei przypomina postać Ignacego Jana Paderewskiego (Ignacy Jan Paderewski 1860-1914 i jego związki z Warszawą), wybitnego polskiego pianisty i kompozytora oraz męża stanu, który związał swe losy z Warszawą w 1872 r., mając zaledwie 12 lat. W tym wieku bowiem rozpoczął naukę w warszawskim Instytucie Muzycznym. Później Warszawa stała się dla niego miejscem pierwszej pracy oraz występów. W tym mieście dwukrotnie stawał na ślubnym kobiercu (z Antoniną Korsakówną w 1880 r. oraz Heleną Górską z d. Rosen w 1899 r.). Tu też powrócił, gdy Polska odzyskała niepodległość, by stanąć na czele Rządu Jedności Narodowej. Jako premier i minister spraw zagranicznych odniósł znaczne sukcesy międzynarodowe, walcząc m.in. o kształt terytorialny państwa polskiego (28 czerwca 1919 r., wspólnie z Romanem Dmowskim podpisał w Wersalu traktat pokojowy z Niemcami).

Wątek polityczno-dyplomatyczny znalazł kontynuację w artykule Ryszarda Żelichowskiego (W setną rocznicę nawiązania stosunków dyplomatycznych między Królestwem Belgii a Rzeczpospolitą Polską 1919-2019), który w swoim tekście przybliżył osobę Alberta I Koburga, króla Belgów, jednego z wielkich bohaterów pierwszej wojny światowej, oraz początki relacji dyplomatycznych między odradzającym się państwem polskim a Belgią.

Krzysztof Zwierz (Powrót warszawskiej Syreny na pieczęć miejską. Wokół konkursu na nowy projekt herbu Warszawy w 1915 r.) odnosi się do problematyki dotyczącej herbu Warszawy. Zwraca uwagę fakt, że po stuleciu okupacji rosyjskiej i zmarginelizowaniu roli dotychczasowego symbolu, herbowej Syreny, w nowych realiach społeczno-politycznych możliwe i konieczne stało się opracowanie projektu pieczęci miejskiej dla głównego ośrodka odradzającego się państwa polskiego, która miała uwzględniać znany od wieków, tradycyjny znak związany z Warszawą. Zdecydowano, że projekt zostanie wybrany w drodze otwartego konkursu (1915). Jego wyniki, tj. prace, które wpłynęły na konkurs, zostały szczegółowo omówione w treści artykułu.

Władysław Stępniak (Archiwa w procesie odbudowy niepodlgłości Polski – dekret z 7 lutego 1919 r.) z kolei nawiązuje do przyjętego 7 lutego 1919 r. Dekretu o organizacji archiwów państwowych i opiece nad archiwaliami. W opinii autora był to bardzo nowoczesny, jako na owe czasy, normatyw prawny umożliwiający stworzenie sieci archiwów państwowych, których zarządzanie i funkcjonowanie cechował wysoki profesjonalizm – doceniany w skali międzynarodowej. Stwarzał takze warunki do ubiegania się o zwrot Polsce przynależnego jej dziedzictwa archiwalnego, w pierwszej kolejności w stosunku do państw zaborczych. Był to przy tym akt prawny obowiązujący w Polsce do 29 marca 1951 r., kiedy to w zmienionych warunkach ustrojowych nastąpiło odejście od demokratycznych zasad organizacji i funkcjonowania dziedziny archiwalnej w polsce. Zostały one przywrócone i rozwinięte dopiero w obowiązującym obecnie prawie archiwalnym.

Jolanta Louchin (Henryk i Stanisława Witaczkowie – rodzeństwo, które tysiącom warszawiakom udzieliło schronienia i pomocy w po powstańczej tułaczce), opierając się na przekazanym w roku 1986 do Archiwum Państwowego w Warszawie zbiorze dokumentów rodzinnych, udostępnianym obecnie pod nazwą Zbiór rodziny Witaczek z Milanówka 1944-1952, przedstawia wojenne losy rodzeństwa Witaczków. Mieszkający w Milanówku i Żółwinie Stanisława i Henryk Witaczkowie byli założycielami i twórcami przemyslu jedwabniczego w Polsce oraz właścicielami fabryki jedwabiu. Z chwilą wybuchu drugiej wojny światowej ich zakłady znalazły się pod zarządem niemieckim. Mimo to Witaczkowie zdecydowali się przeznaczyć ogromne sumy pieniędzy na zapewnienie ssetkom uciekinierów z Warszawy dachu nad głową, opieki medycznej, żywności i ciepłych ubrań. Wspomagali szpitale, uruchomili wydawanie ciepłych posiłków w dwóch punktach Milanówka, zapewnili schronienie i utrzymanie ponad 400 dzieciom w wieku do czterech lat z Zakładu ks. Boduina oraz prawie 200 osobom personelu ewakuowanym z Warszawy po powstaniu warszawskim. W zbiorze dokumentów zachowały się księgi, w których rejestrowano otrzymaną pomoc, pokwitowania oraz relacje osób, które z niej korzystały lub były świadkami udzielania jej innym osobom. Kilkadziesiąt oświadczeń potwierdzonych notarialnie zebrała Stanisława Witaczek w latach 1951-1952, tj. w okresie, gdy Henryk Witaczek przebywał w więzieniu, skazany na osiem lat pozbawienia wolności. W artykule ograniczono się do omówienia pomocy, jakiej Witaczkowie udzielali warszawiakom w trakcie powstania i w następnych miesiącach, aż do końca okupacji niemieckiej. Nalezy jednak dodać, że podobnej pomocy Witaczkowie udzielali od pierwszych miesięcy wojny, ukrywając osoby pochodzenia żydowskiego, dostarczając żywność i pieniądze do getta, wykupując z transportu trójkę dzieci z Zamojszczcyzny, czy dając schronienie i pracę rodzinom wysiedlonym z ziem wcielonych do III Rzeszy oraz uciekinierom z Wołynia.

Tradycyjny w numerze “Kroniki Warszawy” Fotofelieton poświęcony jest tym razem rocznicy wybuchu drugiej wojny światowej. Jego autorka, Izabella Maliszewska, pokazała obronę Warszawy we wrześniu 1939 r. z perspektywy mieszkańców stolicy. Wykorzystala w tym celu fotografie autorstwa Jerzego Szymborskiego, fotografa związanego zawodowo z warszawskim magistratem, które pochodzą ze zbiorów Muzeum Warszawy.

Wśród tekstów składających się na dział “Recenzje i omówienia” można przeczytać teksty autorstwa Anny Laszuk (Ewa Rubaszewska, Ludzie minionego czasu. Cmentarz Powązkowski – słownik, cz. 1 Warszawa 2018, ss. 233 + 2 nlb.), Aleksandry Stępień-Dąbrowskiej (Andrzej Skalimowski, Sigalin. Towarzysz odbudowy, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2018), s. Magdaleny Abramow-Newerly (Arcypasterz-wygnaniec wychodzi z cienia – wystawa w Muzeum św. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego w Warszawie).

Marii Wiśniewskiej (Dzieje Urzędu Radiotelegraficznego Babice-Boernerowo, praca zbior. pod red. J. B. Raczka), Anny Laszuk (Archiwa w Niepodległej 1919-2019. Stulecie Archiwów Państwowych, red. E. Rosowska, Warszawa 2019, ss. 208), Małgorzaty Oliwińskiej (Wystawy “Od wojny do wojny, czyli obraz życia Warszawy w czasach przełomu” oraz “NIeba i ziemi nie widać. Warszawiacy o wrześniu 1939”), Anny Oleksiak (Zbrojownia Armii Krajowej na Grochowie), Marty Kuc-Czerep (Varsaviana 2018/2019. Konkurs im. Hanny Szwankowskiej), Grażyny Deneki i Katarzyny Zak-Caplot (Konkurs poezji o Warszawie “Warszawa i Syrena. Syrena i Warszawa”).

Numer tradycyjnie zamykają działy “Pro memoria” oraz “Varsaviana”. W pierwszych z nich zamieszczono opracowane przez Annę Krochmal wspomnienia o warszawiakach, którzy zmarli w okresie od marca do sierpnia 2019 r. W dziale drugim znalazły się informacje o nowościach wydawniczych poświęconych Warszawie, które zestawiła Hanna Macierewicz.

Ten numer “Kroniki Warszawy” mógł ukazać się dzięki współpracy Archiwum Państwowego w Warszawie i Domu Spotkań z Historią oraz dofinansowaniu przyznanemu przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych i Urząd MIasta Stołecznego Warszawy. Jest dostępny w sprzedazy, podobnie jak numery wcześniejsze, w księgarni Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20).