22 cze 2022

Każdego roku 9 czerwca archiwa i archiwiści obchodzą Międzynarodowy Dzień Archiwów. To święto zostało ustanowione podczas 16. Międzynarodowego Kongresu Archiwów w Kuala Lumpur na pamiątkę utworzenia w 1950 r. w Paryżu Międzynarodowej Rady Archiwów (International Council on Archives, ICA). Z tej okazji co roku Archiwum Państwowe w Warszawie organizuje cykl wydarzeń mających na celu popularyzację wiedzy o własnym zasobie archiwalnym, w których mogą uczestniczyć wszyscy zainteresowani archiwami, archiwaliami czy prowadzeniem poszukiwań archiwalnych.

W tym roku przygotowaliśmy je w Mławie i Otwocku, gdzie mają siedziby nasze odziały zamiejscowe, a także w Warszawie.

Świętowanie Międzynarodowego Dnia Archiwów rozpoczął nasz oddział w Mławie już w niedzielę 5 czerwca br., zapraszając mławian na piknik archiwalny w Parku Miejskim w Mławie. Wydarzenie to wpisało się w program obchodów Miejskiego Dnia Dziecka organizowanego przez burmistrza Mławy i stało się okazją do upowszechnienia wiedzy na temat misji i znaczenia archiwów dla zbiorowej pamięci społeczeństw i narodów.

Przygotowane specjalnie pod kątem zainteresowań dzieci, piknikowe stoisko archiwalne cieszyło się dużym zainteresowaniem, co potwierdza liczba odwiedzających — ok. 200 dzieci z towarzyszącymi im rodzicami lub dziadkami. Na naszych gości czekały różne gry i zabawy. Sympatycy gier karcianych mogli sprawdzić się w grach „Archiwiś” (opracowana na podstawie gry „Piotruś”, z tą różnicą, że wygrywa osoba, której zostaje karta Archiwisia) lub „Bitwa archiwalna” (zasady analogiczne jak dla „Gry w wojnę”). Osoby nieprzepadające za kartami miały do dyspozycji tradycyjną, acz nieco uplastycznioną, grę w kółko i krzyżyk (zalaminowana plansza ilustrowana skanami fotografii i pocztówek pochodzących z zasobu mławskiego oddziału, z mocowanymi do niej na rzepy symbolami kółka lub krzyżyka) lub zabawę w tworzenie odwróconego drzewa genealogicznego (od dziecka do jego dziadków). Mniejsze dzieci spędzały czas przy „Kolorowankach” i zabawach „Połącz w kropki” (obrazki warszawskiej Syrenki) oraz „Pokonaj labirynt” (uczestnicy zabawy, pokonując labirynt, trafiali do siedziby mławskiego oddziału Archiwum Państwowego w Warszawie). Dużym powodzeniem cieszyła się plenerowa gra podłogowa „Gra archiwalna” (na planszy o wymiarach 2 m x 3 m należało poruszać się pionkami od punktu startu do mety po wykonaniu rzutu kostką), podobnie jak krzyżówki tematyczne w rozmiarze XXXL. Dorośli opiekunowie mogli w tym czasie wziąć udział w zabawie „Archiwista — historyk czy detektyw?” (zadanie polegało na odtworzeniu drzewa genealogicznego konkretnej osoby na podstawie przygotowanych kopii materiałów archiwalnych jej dotyczących, które są przechowywane w mławskim oddziale Archiwum Państwowego w Warszawie) lub sprawdzić swoją spostrzegawczość (porównanie dwóch fotografii/pocztówek przedstawiających ten sam fragment zabudowy miejskiej).

Oddział w Otwocku Archiwum Państwowego w Warszawie (ul. Górna 7) zaprosił gości do swojej siedziby 9 czerwca, w czwartek. Z tej możliwości skorzystało ok. 50 osób. Ci, którzy nas odwiedzili mogli obejrzeć dwie wystawy plenerowe. Pierwszą z nich była ekspozycja „Umówiłem się z nią na dziewiątą…, czyli o rozrywkach przedwojennej Warszawy”, prezentująca, na przykładzie ponad 120 fotografii i grafik oraz relacji i wspomnień, ofertę kulturalną i rozrywkową przedwojennej Warszawy. Druga prezentowana wystawa to „Projekt Świdermajer”, przypominająca projekty drewnianych domów z okresu międzywojennego z terenu Otwocka. Ponadto w gablotach wystawienniczych można było obejrzeć oryginały materiałów archiwalnych przechowywanych w otwockim oddziale Archiwum Państwowego w Warszawie, takie jak: projekt górnej konstrukcji brzeskiego rurociągu drogowego z roku 1901; dokumenty tożsamości z lat 1911–1942; akty notarialne oraz repertoria z początku XIX w.; dokumenty dotyczące przejęcia nieruchomości na terenie gminy Letnisko-Falenica z lat 40. XX w.; świadectwa przemysłowe z 1920 r.

Z myślą o bardziej dociekliwych gościach przygotowaliśmy punkt konsultacyjny, w którym pracownik oddziału prezentował nową odsłonę strony internetowej Archiwów Państwowych (https://www.archiwa.gov.pl/), upublicznionej właśnie 9 czerwca, tj. dokładnie w obchodzonym po raz 15. Międzynarodowym Dniu Archiwów, a także objaśniał zasady poruszania się w serwisie „Szukaj w Archiwach” (https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/). W punkcie konsultacyjnym osoby odwiedzające mogły też otrzymać wyjaśnienia dotyczące zasobu archiwów, zabezpieczania dokumentów oraz możliwości przekazania dokumentów w formie darów do Archiwów Państwowych. By przybliżyć tę ostatnią możliwość, przygotowaliśmy pokaz spotu Archiwów Państwowych pt. ArcHistorie DAR, dzięki któremu można zobaczyć, co dzieje się z dokumentami, fotografiami i innymi pamiątkami rodzinnymi po ich przekazaniu do zasobu Archiwów Państwowych. Z filmem można zapoznać się na kanale Archiwów Państwowych na platformie YouTube (https://www.youtube.com/watch?v=B0VxOpJBb78).

Wszyscy, którzy tego dnia do nas przyszli, mogli wziąć udział w zabawie „Wykreślanka archiwalna”, premiowanej nagrodami. Polegała ona na odnalezieniu i wykreśleniu z przygotowanej planszy podstawowych pojęć archiwalnych (archiwista, kwerenda, brakowanie, etc.). Pięć pierwszych osób, które podjęły się odnalezienia wszystkich słów otrzymało nagrody w postaci gadżetów z logo Archiwum Państwowego w Warszawie (worek, zestaw kredek świecowych, długopis, jo-jo, gwizdek, linijka, notes, zestaw karteczek samoprzylepnych, publikacja książkowa wydana przez Archiwum Państwowe w Warszawie). Najmłodsi goście mogli spędzić czas w ogrodzie, układając puzzle lub kolorując obrazki. W tym czasie ich opiekunowie mogli porozmawiać z archiwistami. Na wszystkich gości czekał w ogrodzie mały poczęstunek w postaci cukierków krówek i napoi.

Świętowanie Międzynarodowego Dnia Archiwów zakończył XII Warszawski Piknik Archiwalny. Został on zorganizowany w sobotę, 11 czerwca br., tradycyjnie już w Pałacu Staszica w Warszawie. Archiwum Państwowe w Warszawie miało swoje stanowisko w Sali im. Stanisława Staszica. Jak co roku przygotowaliśmy wiele atrakcji dla naszych gości.

Jedną z nich była wystawa przybliżająca życie codzienne polskiej wsi w końcu XIX w. oraz w XX stuleciu pt. „Wieś i kobieta”. Na miłośników zabaw i konkursów czekały następujące propozycje:

– „Podaj hasło i wygraj książki” — zabawa polegająca na odnalezieniu hasła piknikowego, które publikowaliśmy na fb oraz stronie internetowej archiwum; po odnalezieniu hasła, należało je podać osobom dyżurującym na naszym stoisku, a w zamian można było otrzymać nagrodę w postaci naszych wydawnictw;

– „Bądź jak Sherlock Holmes (zabawa polegająca na obejrzeniu wystawy i znalezieniu na kartach pomocniczych elementów, których na wystawie nie zaprezentowano; każda prawidłowa odpowiedź premiowana była nagrodą);

– „Co Ty wiesz o Warszawie — sprawdź swoją wiedzę” (konkurs wiedzy o Warszawie i warszawiakach; tu również poprawne odpowiedzi nagradzano naszymi wydawnictwami);

– „Ułóż warszawskie puzzle” (tradycyjne i megapuzzle — zabawa dla najmłodszych gości, premiowana gadżetami z logo archiwum za poprawne ułożenie puzzli);

– „Wybierz swoją Syrenkę i pokoloruj ją” (zabawa dla najmłodszych uczestników pikniku).

Poszukiwacze rodzinnych korzonków, domowi archiwiści i wszyscy, którzy zamierzają prowadzić poszukiwania archiwalne, mogli skorzystać z naszych porad dotyczących:

• prowadzenia i porządkowania archiwów rodzinnych oraz konserwacji materiałów wchodzących w ich skład,
• badań genealogicznych,
• korzystania z zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie (jak należy poruszać się w archiwum, żeby w nim coś znaleźć).

Zgodnie z informacjami organizatorów XII Warszawskiego Pikniku Archiwalnego w wydarzeniu tym wzięło udział ok. 2 tys. osób.