PLANSZA 1
Archiwa rodzinne stanowią istotną część zbiorów Archiwów Państwowych. Tym razem prezentujemy materiały przekazane przez rodziny związane z Grodziskiem Mazowieckim i Milanówkiem, a przechowywane w oddziale APW w Grodzisku Mazowieckim. To dzięki Państwu tworzymy wystawy, takie jak ta. Zapraszamy do kontaktu z Archiwami Państwowymi i przekazywania nam swoich pamiątek, aby w przyszłości również posłużyły jako materiał do wystaw i prac naukowych.

Na zdjęciach: Ulica w Milanówku, nastrojowe zdjęcie z lat sześćdziesiątych oraz pracownicy Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej w Milanówku

PLANSZA 2
Ze zbiorów Justyny Kijowskiej
Z życiorysu Justyny Kijowskiej, spisanego przy okazji przenosin do Milanówka:
„Urodziłam się w wschodniej Małopolsce w powiecie Trębowelskim w Podhajczykach 1891 r. Do szkoły uczęszczałam w Buczaczu (…), a egzamin dojrzałości [zdałam] w Zaleszczykach 1913 r.”

„W tymże roku wybuchła wojna, wskutek czego nie mogłam dostać posady, ponieważ inwazja rosyjska trwała do 1916 r. W tym samym czasie objęłam z konieczności posadę w starostwie buczackim, bo ojciec i bracia wstąpili do Legjonów, więc musiałam utrzymywać i troje rodzeństwa”.

„Dopiero 1917 roku dostałam posadę nauczycielską w powiecie Kozienickim gminie Sarnowskiej wsi Oleksowie, 1918 r. przeniosłam się do gminy Oblaskiej wsi Wojszyna, gdzie pozostaje dotychczas jako kierowniczka dwuklasowej szkoły”.

Na zdjęciach: portret Justyny Kijowskiej, zdjęcie rodzinne z ojcem i braćmi, odręcznie spisany życiorys z 1922 roku, dokument – wyciąg z wykazu stanu służby i kwalifikacyjnego

PLANSZA 3
Ze zbiorów Justyny Kijowskiej
Dwa zdjęcia grupowe: Kijowska z uczniami w sali szkolnej w latach 30. i z uczniami kadrą na tle drzew w roku 1942. Dokumenty: legotymacja Kijowskiej jako pracownika szkoły z lat 30. i zawiadomienie o przeniesieniu do szkoły w Milanówku.

Hasło zachęcające do zabawy: Czy rozpoznajesz znajome twarze?

PLANSZA 4
Ze zbiorów rodziny Szczerkowskich
Julian – cukiernik
Szczerkowscy to wielopokoleniowa rodzina związana z Grodziskiem Mazowieckim. Jednym z najbardziej zasłużonych jej przedstawicieli był Julian (1857-1933). Zasłynął zwłaszcza jako cukiernik. Jego umiejętności poświadczył sam Blikle, a do dziś przechowywane są w Archiwum receptury i foremki do ciast Szczerkowskiego.

Na zdjęciach: portrety Juliana i jego żony Kazimiery, foremki na ciastka i przepisy z lat 30., paszport Juliana z 1916 roku i Książka czeladnicza z 1893 roku

PLANSZA 5
Ze zbiorów rodziny Szczerkowskich
Hipolit – nauczyciel
Hipolit Szczerkowski (1895–1960) był społecznikiem, działaczem sportowym, krajoznawcą i nauczycielem paru generacji mieszkańców Grodziska. Interesował się także lotnictwem (m.in. szybownictwem), założył teatr amatorski (z którego zyski podczas okupacji wspierały polskie podziemie), był człowiekiem wielu talentów.

Na zdjęciach: ślub Hipolita z Salomeą, jego legitymacja nauczycielska, zdjęcie z siostrą z dzieciństwa, szybowiec zbudowany przez szkolne koło Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej w Grodzisku Mazowieckim w roku 1930.

PLANSZA 6
Hipolit – nauczyciel
Ze zbiorów rodziny Szczerkowskich

Na zdjęciach: pokazy gimnastyczne chłopców i dziewcząt w 1919 roku, Hipolit Szczerkowski na wycieczce z uczniami w 1939 roku i zwycięzcy gimnazjalnego święta sportu w Milanówku w 1925 roku.

Hasło zachęcające do zabawy: Czy rozpoznajesz znajome twarze?

PLANSZA 7
Ze zbiorów rodziny Szczerkowskich
Zbigniew – fotograf
Zbigniew Szczerkowski (1919-1911) odziedziczył po swoich przodkach mnóstwo pasji. Pozostawił po sobie artystyczne zdjęcia, dokumenty z wielu lat oraz bogatą kolekcję medali i odznaczeń – zarówno państwowych, jak i związanych z instytucjami społecznymi i kulturalnymi.

Na zdjęciach: portret Zbigniewa, jego kenkarta z 1943 roku, znaczki turystyczne z różnych lat, jedna z jego fotografii przedstawiających architekturę Milanówka (willa Wandzin) i dokument nadający Zbigniewowi tytuł Opiekuna zabytków w 1964 roku.

PLANSZA 8
Ze zbiorów Zofii Żuławskiej, rodziny Witaczków i archiwów zakładów jedwabniczych w Milanówku
Henryk Witaczek (1901–1978) był pionierem jedwabnictwa w odrodzonej Polsce. Wraz z siostrą Stanisławą założył w 1924 r. w Milanówku Centralną Doświadczalną Stację Jedwabniczą. Od tego czasu przez kilkadziesiąt lat produkowano w mieście rozmaite tkaniny jedwabne, a sukces CDSJ przyciągnął uwagę władz państwowych. Jedna z pracownic CDSJ, Zofia Żuławska (1924-1915), pozostawiła po sobie bogate wspomnienia i liczne archiwalia.

Na zdjęciach: Budynek Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej w Milanówku, Prezydent RP Ignacy Mościcki w trakcie uroczystości oficjalnego otwarcia Centralnej

Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej w Milanówku w 1930 roku, pomieszczenie produkcyjne CDSJ i zbiór kokonów jedwabnika pod czujnym okiem Henryka Witaczka w 1930 roku

PLANSZA 9
Ze zbiorów Zofii Żuławskiej, rodziny Witaczków i archiwów zakładów jedwabniczych w Milanówku
W przeddzień wybuchu II wojny światowej CDSJ zatrudniała 137 pracowników, prowadziła rozwiniętą działalność produkcyjną i naukowo-edukacyjną  oraz miała sieć sklepów w kilku polskich miastach. Podczas niemieckiej okupacji Henryk Witaczek świadczył pomoc osobom represjonowanym oraz uchodźcom z Warszawy po powstaniu w 1944 r.

Na zdjęciach: wystawa propagandowa w siedzibie CDSJ w Milanówku w 1930 roku, tablica edukacyjna dotycząca odmładzania starych drzew morwy, reklama stacji z lat 30., Straż Leśna

w trakcie sadzenia drzew morwowych w 1932 roku oraz oświadczenie dotyczące

działalności pomocowej Henryka Witaczka w czasie II wojny światowej z 1961 roku

PLANSZA 10
Ze zbiorów Zofii Żuławskiej, rodziny Witaczków i archiwów zakładów jedwabniczych w Milanówku
Już w latach 30. w CDSJ powstało wiele patentów. Natomiast w czasach powojennych milanowskie jedwabnictwo doczekało się licznych nagród. Działo się to jednak już w nowych warunkach: firmę Henryka Witaczka upaństwowiono, a on sam jako „wróg klasowy” trafił nawet na parę lat do więzienia. 

Na zdjęciach: wzorniki materiałów produkowanych w Zakładach Jedwabiu Naturalnego „Milanówek” z lat 50., Henryk Witaczek w laboratorium CDSJ w Milanówku w roku 1930, dokument uzupełnienie wniosku patentowego pędzla zawierającego w rączce krem do golenia wraz z rysunkiem poglądowym pędzla z 1935 roku

PLANSZA 11
Ze zbiorów Zofii Żuławskiej, rodziny Witaczków i archiwów zakładów jedwabniczych w Milanówku
Za czasów PRL w Zakładach Jedwabiu Naturalnego „Milanówek” kwitło bogate życie społeczne. Były zespoły sportowe i muzyczne, organizowano występy artystyczne, powołano własną straż pożarną.

Na zdjęciach: pracownice i pracownicy Zakładów Jedwabiu Naturalnego „Milanówek”, lata 1945-1950 XX wieku

Hasło zachęcające do zabawy: Czy rozpoznajesz znajome twarze?

PLANSZA 12
Ze zbiorów Zofii Żuławskiej, rodziny Witaczków i archiwów zakładów jedwabniczych w Milanówku
Dowodem na bogate życie społeczne w milanowskich zakładach jedwabniczych jest prezentowana kolekcja zdjęć, na których uwieczniono pracowników, w większości anonimowych. Pomóż nam poznać ich nazwiska i historie! 

Na zdjęciach: pracownice i pracownicy Zakładów Jedwabiu Naturalnego „Milanówek”, lata 1945-1950 XX wieku

Hasło zachęcające do zabawy: Czy rozpoznajesz znajome twarze?