OD CZEGO SIĘ ZACZĘŁO ?
Rok
1945 oznaczał koniec działań wojennych. II wojna
światowa dobiegała końca. Zaczynał się nowy czas —
powrotów do domów, ale też
czas niepewnej przyszłości wielu Polaków, o
której zdecydowali uczestnicy
konferencji jałtańskiej — Franklin Delano Roosevelt, Winston
Churchill, Józef
Stalin — nie licząc się z Rządem Polskim na Uchodźstwie.
Przyszłość ta miała przynieść istotne zmiany mające na celu stworzenie w Polsce ustroju socjalistycznego — reformę rolną, uderzającą w przedwojenne klasy posiadające i potencjalne zaplecze opozycji, bezwzględną rozprawę z przeciwnikami politycznymi nowej władzy, czemu służyły m.in. pokazowe procesy polityczne, jak choćby 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego przed sądem w Moskwie (VI 1945 r.).
Nowa władza, nie przebierała w środkach represji — posługiwała się wymiarem sprawiedliwości, w tym Wojskowymi Sądami Rejonowymi, by skazywać żołnierzy WiN, NSZ czy ROAK na kary długoletniego więzienia i śmierci.
Kulminacja
walki przypadła na okres między czerwcem 1946 r.
(referendum ludowe) a styczniem 1947 r. (wybory do Sejmu
Ustawodawczego),
przynosząc zwycięstwo władzy ludowej dzięki
„cudowi” nad urną wyborczą.
Opozycji pozostawała wyłącznie droga wystąpień sejmowych, publikowanych
w
prasie codziennej, tyle że w wersji mocno okrojonej przez cenzurę bądź,
w
obawie przed pozbawieniem immunitetu poselskiego, oskarżeniem o zdradę
i
szpiegostwo oraz uwięzieniem, ustąpienie pola i …
powrót na emigrację. Stanisław Mikołajczyk, przywódca PSL, największej partii opozycyjnej, został zmuszony do ucieczki z Polski w październiku 1947 r.
___________________________________________
Oddziały wojska polskiego wkraczają do Warszawy, b.d., fot. NN, AAN, sygn. A. 7584
Tymczasem
społeczeństwo polskie, wyniszczone przez wojnę i
umęczone koszmarem okupacji angażowało się w proces odbudowy kraju ze
zniszczeń
wojennych realizując Trzyletni Plan Odbudowy Gospodarczej.____________________________________________
Pierwsze dni po wyzwoleniu Pragi – ludność wraca do swoich domów, b.d., fot. NN, AAN, sygn. 7585
...
__________________________________________________
Pierwsza polska gazeta, b.d., fot. NN, AAN, sygn. F.443/7