Author Archives: it@warszawa.ap.gov.pl

Konkurs „Bez korzeni nie zakwitniesz. Moja Wielka i Mała Ojczyzna” rozstrzygnięty!

Poznaliśmy laureatów tegorocznej 3. edycji konkursu „Bez korzeni nie zakwitniesz. Moja Wielka i Mała Ojczyzna”. Spośród 46 prac, które zakwalifikowały się do szczebla ogólnopolskiego, Kapituła Konkursu wyłoniła 3 laureatów. 12 uczestników otrzymało wyróżnienia i 3 pozaregulaminowe nagrody specjalne.

Konkurs był skierowany do uczniów klas 4-7 szkół podstawowych. Zadanie konkursowe polegało na stworzeniu drzewa genealogicznego swojej rodziny. Uczniowie w poszukiwaniu materiałów sięgali do rodzinnych zbiorów oraz korzystali z dokumentów przechowywanych w Archiwach Państwowych.

Udział w konkursie był nie tylko okazją do dobrej zabawy, ale również najlepszym dowodem na to, że historia zarówno w skali mikro, czyli naszych małych ojczyzn (wsi, miast i miasteczek), jak i makro, czyli naszej wspólnej ojczyzny, jednoczy całe rodziny.
Laureatami konkursu zostali:

• I miejsce – Wiktoria Rozenberg, Szkoła Podstawowa w ZSP im. Jana Pawła II w Rudnikach,
• II miejsce – Alicja Kowalczyk, Szkoła Podstawowa im. Polskich Dzieci Syberyjskich w Starej Wsi,
• III miejsce – Magdalena Darłak, Publiczna Szkoła Podstawowa nr 12 im. Jana Pawła II w Stalowej Woli.

Wyróżnienia otrzymali:

• Filip Pater, Szkoła Podstawowa w Starej Słupi,
• Nina Pańczyk, Szkoła Podstawowa w Starym Chwalimiu,
• Aleksandra Księżak, Szkoła Podstawowa nr 1 im. Lotników Polskich w Poddębicach,
• Filip Wawrzyniak, Szkoła Podstawowa nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im. A. Mickiewicza w Chrzanowie,
• Szymon Urbanek, Szkoła Podstawowa Nr 8 w Krośnie,
• Oliwier Sroga, Szkoła Podstawowa nr 1 w Szprotawie,
• Pola Płoszczyca, Szkoła Podstawowa nr 1 im. Władysława Jagiełły w Osieku,
• Aleksandra Burchat, Szkoła Podstawowa im. Wincentego Rogali w Karsinie,
• Nadia Kira Śliwińska, Szkoła Podstawowa nr 5 im. Józefa Wybickiego w Mińsku Mazowieckim,
• Zofia Herczak, Publiczna Szkoła Podstawowa Sióstr Salezjanek w Ostrowie Wielkopolskim,
• Mieszko Pauch, Szkoła Podstawowa nr 2 w Pelplinie,
• Stanisław Michalski, Zespół Szkół Zaradni Odważni Oryginalni w Wilkowyi.

Ponadto Kapituła Konkursu przyznała trzy pozaregulaminowe Nagrody Specjalne:

• 1 nagroda specjalna – Lidia Kocher, Szkoła Podstawowa nr 97 we Wrocławiu – za różnorodność źródeł i spójną kompozycję pracy oraz wzorcowe spełnienie kryterium innowacyjności – interdyscyplinarne wykorzystanie projektu na lekcji;
• 2 nagroda specjalna – Mirosław Matosz, Zespół Szkolno-Przedszkolnych nr 1, Szkoła Podstawowa nr 25 im. Wł. Broniewskiego w Lublinie – za ukazanie w sposób kompleksowy i spójny dziejów rodziny z innowacyjnym wykorzystaniem dostępnych narzędzi przekazu;
• 3 nagroda specjalna – Maciej Kuczyński, Szkoła Podstawowa im. Marii Skłodowskiej-Curie w Kawęczynie – za prezentację stanowiącą swoisty przewodnik genealogiczny, wykorzystanie metod tradycyjnych i nowoczesnych technologii w badaniach oraz za próbę zrozumienia historii i jej wpływu na losy rodziny.

Serdecznie gratulujemy laureatom i wyróżnionym w konkursie uczniom!

Konkurs „Bez korzeni nie zakwitniesz. Moja Wielka i Mała Ojczyzna” to wspólne przedsięwzięcie Archiwów Państwowych oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej. Koordynatorem tegorocznej edycji jest Archiwum Państwowe w Lublinie.

Media o wystawie „Chłopi w Archiwach”

20 marca 2024 r. odbył się uroczysty wernisaż naszej wystawy „Chłopi w Archiwach” w Piotrkowie Trybunalskim. W otwarciu ekspozycji i towarzyszącej jej konferencji prasowej wzięli udział przedstawiciele Archiwum Państwowego w Warszawie. Zapraszamy do przeglądu relacji z tego wydarzenia.

https://www.youtube.com/watch?v=kx97SPEURk4&t=712s

https://www.piotrkowski24.pl/chlopi-w-archiwach-przed-mediateka/

https://epiotrkow.pl/news/Wystawa-Chlopi-w-Archiwach-oficjalnie-otwarta,54064

https://piotrkowtrybunalski.naszemiasto.pl/wystawa-chlopi-w-archiwach-w-piotrkowie-plenerowa/ar/c5-9653707

Książka „Nie rozmawiam z tyranami” już jest dostępna!
8 marca br. obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kobiet. Z tej okazji Archiwum Państwowe w Warszawie przedstawia najnowszą publikację, poświęconą działalności konspiracyjnej Polek, pt. „Nie rozmawiam z tyranami. Aktywność polityczna, społeczna i niepodległościowa kobiet w początkach XX wieku w zaborze rosyjskim”. Album opowiada o częstokroć już zapomnianych polskich konspiratorkach z początków ubiegłego stulecia. O odważnych Polkach, z których tylko niektórym dane było zobaczyć wolną ojczyznę, a losy innych częstokroć giną gdzieś na zsyłce, w tajdze, na Syberii. Jak wskazuje współautorka projektu Marta Rzepecka-Aleksiejuk: „Już po powstaniu listopadowym car Mikołaj I w korespondencji z namiestnikiem Królestwa Polskiego Iwanem Paskiewiczem pisał, że lęka się polskich kobiet, ponieważ »ten szatański naród zawsze działał przez nie«. Trzydzieści lat później – w czasach powstania styczniowego – rosyjski publicysta, poeta, tłumacz Mikołaj Wasyliewicz Berg twierdził: »kobieta polska jest wiecznym, nieubłaganym i nieuleczalnym spiskowcem«”. Na początku XX stulecia było podobnie, a kolejne lata rewolucyjne 1904-1908 – jak pisał historyk Adam Próchnik – otworzyły przed ruchem socjalistycznym zaboru rosyjskiego zupełnie nowe perspektywy. Otworzyły je także przed ruchem kobiecym. Jak piszą autorki koncepcji publikacji: „Ówczesne działaczki wniosły wkład w wydarzenia, rozgrywające się w niespokojnych czasach I połowy XX w.: walkę z zaborcami, działalność partii politycznych w nurcie socjalistycznym i ruchów społecznych, w tym anarchistycznym, rewolucję 1905 r., a wreszcie I i II wojnę światową”. Przyjmowały taką postawę, „uznając zaangażowanie w sprawy niepodległościowe za spełnienie obywatelskiego obowiązku”. Warto wspomnieć, iż zwieńczeniem zaangażowania Polek w walkę o wolność było przyznanie im praw wyborczych po odzyskaniu niepodległości, 28 listopada 1918 r.
Materiały wykorzystane w albumie wymagały od archiwistek APW iście mrówczej pracy, benedyktyńskiej cierpliwości oraz detektywistycznej wnikliwości. Dzięki nim wiemy teraz znacznie więcej o owych kobietach, którym przyświecało zdanie wygłoszone podczas procesu przez jedną ze skazanych konspiratorek: „Nie rozmawiam z tyranami”.
Przypominamy, że w wejściu do Archiwum Państwowego w Warszawie, przy ul. Krzywe Koło 7 można obejrzeć wystawę planszową, poświęconą bohaterkom powyższej publikacji.
Zapraszamy do pobierania bezpłatnych egzemplarzy publikacji w formie elektronicznej! Pobierz – Nie rozmawiam z tyranami

Warto zaznaczyć, że noblowski sukces Reymonta wziął się także stąd, że dzieło promowały polskie instytucje. Reymonta do Nagrody Nobla wysunęła już w roku 1918 Akademia Umiejętności w Krakowie. Sam pisarz odrobinę sceptycznie oceniał swoje szanse. „Tak porywająco kreślicie możliwe zwycięstwo, że rozdyndałem się do głębi. Nie wierzę, a równocześnie bronię się przed rozmarzaniem i snuciem przypuszczeń – a jeśli. A jeśli, to juści, że Wam będę zawdzięczał”, pisał w liście do polskiego konsula w Szwecji. A jednak udało się. Dziś książka znana jest na całym świecie, a nad Wisłą znajduje się od lat w kanonie lektur szkolnych.

Do jej popularyzacji przyczyniła się także sztuka filmowa. „Chłopów” zekranizowano pierwszy raz jeszcze zanim Reymont otrzymał literacką Nagrodą Nobla. Ten czarno-biały film powstał w roku 1922, niestety nie przetrwał do naszych czasów. Kolejna adaptacja powstała w 1972 roku i jako serial do dziś często gości na ekranach stacji telewizyjnych. Rok 2023 przyniósł kolejną kinową ekranizację. Twórcy nominowanego do Oscara dzieła „Twój Vincent” przygotowali pełnometrażowy film animowany, zrealizowany techniką malarską, w oparciu o nagrania z aktorami.

Obchodom stulecia przyznania Władysławowi Reymontowi literackiej Nagrody Nobla towarzyszyło uroczyste otwarcie wystawy „Chłopi w Archiwach” na dziedzińcu Manufaktury w Łodzi. Wystawa jest efektem współpracy Archiwum Państwowego w Warszawie, Archiwum Państwowego w Łodzi, Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, producenta Breakthru Films i Muzeum Fabryki w Łodzi.

Wernisaż rozpoczął się przemowami, m.in. Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych dr. Pawła Pietrzyka, Pani Dyrektor Archiwum Państwowego w Warszawie Magdaleny Wiercińskiej oraz Dyrektora Archiwum Państwowego w Łodzi Bartosza Góreckiego. Głos zabrali także przedstawiciele twórców filmu „Chłopi”. To wyjątkowe wydarzenie uświetnił wykład Anny Chmielewskiej z Archiwum Państwowego w Warszawie Sekcja w Łowiczu o historii tradycyjnego czepca weselnego oraz występ Zespołu Tańca Ludowego „Harnam” im. Jadwigi Hryniewieckiej.

Na prezentowanej wystawie kadry z najnowszych filmowych „Chłopów” zestawiliśmy z archiwaliami pochodzących z zasobów Archiwów Państwowych w całym kraju. Są to kopie cyfrowe dokumentów, planów, szkiców, rękopisów, zdjęć, pocztówek, wycinanek, fotosów, grafik… Całe mnóstwo skarbów z naszych zasobów – stąd nazwa ekspozycji: „Chłopi w Archiwach”. Opowiadają one o tamtej epoce i jej bohaterach. Przede wszystkim o historii chłopów, ich życiu, folklorze i tradycjach. Opowiadają także o samym Reymoncie i kluczowych momentach jego życia. Nasze archiwalia wspominają też o sztuce z tamtej epoki, która wywarła wyraźny wpływ tak na autora „Chłopów”, jak i na najnowszą ekranizację jego dzieła.

Miejsce otwarcia ogólnopolskiej wystawy „Chłopi w Archiwach” też nie jest przypadkowe. Wszak to zaledwie 40 km od Łodzi znajdują się Lipce Reymontowskie, czyli miejsce, w którym rozgrywa się akcja powieści. Z Reymontem łączy Łódź także „Ziemia obiecana”, inna słynna powieść, również zekranizowana. Trudno też o inne miasto, które tak kojarzyłoby się z polską kinematografią.

Wystawę można zwiedzać do 7 marca br., po czym ruszy w trasę po innych częściach Polski, o czym będziemy Państwa informować na bieżąco.

Zapraszamy do obejrzenia relacji fotograficznej z otwarcia wystawy „Chłopi w archiwach”.

Magdalena Wiercińska Dyrektor Archiwum Państwowego w Warszawie fot. Anastasia Smyk

Zdjęcie 1 z 17

W trakcie konferencji przedstawione zostaną wystąpienia podzielone na trzy bloki tematyczne: 

1) Źródła archiwalne dotyczące sytuacji i roli kobiety — charakterystyka źródeł oraz możliwości ich praktycznego wykorzystania; 

2) Kobieta w społeczeństwie — w rodzinie, edukacji, nauce, kulturze, polityce i gospodarce, na polu walki;  

3) Edukacyjny potencjał projektów przedstawiających pozycję kobiety w społeczeństwie — przykłady dobrych praktyk. 

W konferencji można uczestniczyć stacjonarnie lub online. Osobom zainteresowanym tą drugą formą uczestnictwa udostępniamy linki do transmisji: 

Link do transmisji obrad pierwszego dnia konferencji: meet.google.com/jkd-tmbq-kho 

Link do transmisji obrad drugiego dnia konferencji: 

https://teams.microsoft.com/l/meetup-join/19%3ameeting_NzNmNWE0N2MtMmU3MS00MjVhLWI3MGYtYWVjODkxYWRhNzNm%40thread.v2/0?context=%7b%22Tid%22%3a%225a32446b-5972-4c29-a42c-87e27e8dbfb9%22%2c%22Oid%22%3a%221889c8d6-bd2e-48dd-b03f-6758ffe99e2f%22%7d 

Zapraszamy również na stronę konferencji (http://www.agad.gov.pl/educarevii.html) oraz do zapoznania się z aktualnym programem obrad: 

Programame konferencji 

KOMITET ORGANIZACYJNY  
VII OGÓLNOPOLSKIEJ KONFERENCJI ARCHIWISTÓW I HISTORYKÓW  
„EDUCARE NECESSE EST… —  KOBIETA W SPOŁECZEŃSTWIE  
OD ŚREDNIOWIECZA DO KOŃCA XX W.” 

prof. Alicja Kulecka, mgr Magda Mołczanowska, dr Teresa Stachurska-Maj,  
dr Violetta Urbaniak (sekretarz), dr Hubert Wajs