„A jednak jest Warszawa!!!” to wystawa plenerowa fotografii pochodzących z zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie, Archiwum Akt Nowych, Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz Instytutu Pamięci Narodowej. Ekspozycja, nawiązująca do 70. rocznicy zakończenia drugiej wojny światowej w Europie, koncentruje się na Warszawie. Przypomina kluczowe dla okupowanej stolicy wydarzenia drugiej wojny światowej, by następnie przybliżyć sytuację miasta i jego mieszkańców po ustaniu działań wojennych i w pierwszych latach odbudowy kraju ze zniszczeń wojennych.
Składa się z dwóch części. Część pierwsza opowiada o czasie wojny. Jej klimat zapowiadają pierwsze plansze — fotografia ministra spraw zagranicznych RP Józefa Becka, wygłaszającego 5 maja 1939 r. w sejmie exposé po zerwaniu przez Niemcy paktu o nieagresji, oraz tłumy warszawiaków słuchających jego słów: My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest tylko jedna rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenną. Tą rzeczą jest honor.
Płonące budynki przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie we wrześniu 1939 r., podobnie jak fotografie żołnierzy niemieckich, czy to w wagonach ze swastykami, czy przemierzających konno w zwycięskiej defiladzie ulicę Marszałkowską, zwiastują grozę ponad pięcioletniej okupacji. Jest ona obecna na fotografii dzieci przyglądających się niemieckiemu wartownikowi, jest na zdjęciach pokazujących położenie ludności żydowskiej w Warszawie oraz powstańców warszawskich, którzy w sierpniu 1944 r. chwycili za broń, mając nadzieję, że nie będą walczyć dłużej niż dwa tygodnie, a wytrwali 63 dni. Wyłania się z gruzów zburzonych domów. I tych we wrześniu 1939 r. podczas oblężenia Warszawy, i tych niszczonych z premedytacją przez hitlerowców w ramach zemsty za powstanie warszawskie. Unosi się nad kolumnami uchodźców z powstańczej Warszawy opuszczających stolicę po kapitulacji powstania. Mało kto pamiętał wtedy ostatnie słowa jej przedwojennego prezydenta: Chciałem, by Warszawa była wielka. Wierzyłem, że wielką będzie…. I Warszawa jest wielka. Prędzej to nastąpiło, niż przypuszczałem.
Mało kto wierzył wówczas, w październiku 1944 r., że skazana na unicestwienie, kompletnie zniszczona i niemal starta z powierzchni ziemi, Warszawa powróci kiedykolwiek do życia. Stało się to prędzej niż przypuszczano. Temu okresowi w życiu stolicy poświęcona jest druga część wystawy. Tworzące ją zdjęcia oddają atmosferę pierwszych dni, miesięcy i lat bez działań wojennych. Pokazują, co pozostało po wojnie w Warszawie. Przypominają, jak w roku 1945 i 1946 wyglądało miasto — Starówka, Krakowskie Przedmieście, Nowy Świat, place Trzech Krzyży i Napoleona, kościoły św. Aleksandra i św. Krzyża, pałace Lubomirskich i Saski, zamek królewski….. Nie są one wyłącznie dokumentacją wojennych strat i zniszczeń, choć łączą je wszechobecne gruzy. Są przede wszystkim zapisem życia odradzającego się do życia miasta i powracających do niego jego mieszkańców, którzy poszukują noclegów, odgruzowują i odbudowują swoje miasto, robią zakupy i pragną zapomnieć o koszmarze niedawnej wojny, ciesząc się z każdego odbudowanego domu.
Wystawa plenerowa, przygotowana przez Archiwum Państwowe w Warszawie we współpracy z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych, Archiwum Akt Nowych, Narodowym Archiwum Cyfrowym, Instytutem Pamięci Narodowej, Fundacją Artbarbakan i Stowarzyszeniem Konserwatorów czasu, dostępna będzie do zwiedzania na Murach Obronnych Starego Miasta przy Barbakanie od 19 maja do 31 lipca 2015 r.
