Author Archives: Adrian Kossowski

14 lutego 2025 r. mija 80 lat od powstania Biura Odbudowy Stolicy, którego nadrzędnym celem była odbudowa Warszawy zniszczonej podczas II wojny światowej. Działalność nowej instytucji usankcjonował dekret Krajowej Rady Narodowej z 24 maja 1945 r. o odbudowie m.st. Warszawy. Kierownictwo nad BOS-em objął architekt Roman Piotrowski, a jego zastępcami zostali Józef Sigalin i Witold Plapis. Do grona licznych osiągnięć Biura Odbudowy Stolicy zaliczyć można m.in. odbudowę Starego i Nowego Miasta, Traktu Królewskiego i Łazienek oraz budowę Trasy W-Z. Z czasem kompetencje BOS-u zaczęły być przejmowane przez inne instytucje, po czym w 1951 r. zostało ono zlikwidowane rozporządzeniem Rady Ministrów z 6 września 1950 r.

Na archiwum Biura Odbudowy Stolicy składają się trzy zespoły archiwalne – 72/25 Biuro Odbudowy Stolicy (11 737 j.a., 49,30 mb), 72/26 Warszawska Dyrekcja Odbudowy (2 207 j.a., 28,56 mb) i 72/27 Wydział Architektury  Zabytkowej Biura Odbudowy Stolicy i Urzędu Konserwatorskiego na m.st. Warszawę (778 j.a., 3,20 mb). O jego ogromnym historycznym znaczeniu świadczy fakt, że 25 maja 2011 r. zostało ono wpisane na listę „Pamięć Świata” UNESCO, na której znajdują się również takie dzieła jak autograf „De revolutionibus” Mikołaja Kopernika, rękopisy Fryderyka Chopina czy Archiwum Ringelbluma.

Fotografie i dokumenty dotyczące działalności BOS-u znajdują się jednak także w innych zespołach archiwalnych, m.in. Zbiorze Feliksa Próchnickiego (72/1294), Archiwum fotografii Warszawy Aleksandra Leszczyńskiego (72/1704) czy tworzonej z inicjatywy Archiwum Państwowego w Warszawie Społecznej kolekcji „Archiwum Odbudowy Stolicy” (72/4407). W prezentowanej galerii znajdą Państwo zdjęcia ukazujące pracę Biura Odbudowy Stolicy i samych mieszkańców stolicy na rzecz odradzania się Warszawy z ruin.

Prev

1of50

Next

Z głębokim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci prof. Mariana Marka Drozdowskiego. 3 lutego 2025 r., w wieku 93 lat, odszedł jeden z najwybitniejszych polskich historyków, ceniony varsavianista i przyjaciel Archiwum Państwowego w Warszawie.

Prof. Marian Drozdowski urodził się 1 lutego 1932 r. w Łasku koło Łodzi. Pochodził z rodziny o patriotycznych tradycjach. Jego ojciec był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej, żołnierzem I Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego i uczestnikiem trzeciego powstania śląskiego. W czasie okupacji niemieckiej rodzina Drozdowskich została wypędzona z domu w Łasku, do którego Drozdowski powrócił dopiero po wojnie.

W roku 1950 podjął studia na Wydziale Transportu Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Szczecinie, gdzie później został zatrudniony w charakterze pracownika naukowego w Katedrze Filozofii. Już wówczas jego zainteresowania skupiły się na działalności gospodarczej Eugeniusza Kwiatkowskiego. Sam z dumą o sobie mówił, że jest nie tylko biografem twórcy Centralnego Okręgu Przemysłowego i portu w Gdyni, ale jego uczniem. Poświęcił Kwiatkowskiemu obronioną w Instytucie Historii PAN pracę doktorską pt. „Polityka gospodarcza rządu polskiego w latach 1936–1939”. Habilitował się w 1966 r. na podstawie rozprawy habilitacyjnej pt. „Klasa robotnicza Warszawy 1918–1939. Skład i struktura społeczna”. Z Instytutem Historii PAN związał się od 1960 r. Siedem lat później stworzył tu Pracownię Historii Warszawy. W 1968 r. został jego wicedyrektorem ds. naukowych i kontaktów zagranicznych. W 1972 r. został profesorem nadzwyczajnym, a w 1989 r. profesorem zwyczajnym nauk historycznych. Był członkiem Komitetu Badań Polonii Zagranicznej PAN od 1975 r., a w latach 1975–1980 Komitetu Nauk Historycznych PAN. Od 1958 r. należał do Towarzystwa Miłośników Historii. W latach 1990–1996 był jego prezesem.

W latach 70. XX w. został stypendystą Departamentu Stanu USA, Fundacji Kościuszkowskiej i Instytutu Gospodarstwa Społecznego. Opracował pamiętniki polskich emigrantów i publikacje na temat dziejów USA oraz stosunków polsko-amerykańskich. Wykładał m.in. na Columbia University, Stanford University oraz w Instytucie Polskim w Londynie.

Do roku 1981 należał do PZPR, co jednak nie uchroniło go przed różnymi atakami za odstępstwo od oficjalnej linii partii. Po rezygnacji z członkostwa w PZPR aktywnie działał w „Solidarności”. W stanie wojennym publikował pod pseudonimem w prasie niezależnej. Po upadku PRL przyczynił się do postawienia w Warszawie pomników Stefana Starzyńskiego, Henryka Sienkiewicza oraz Tadeusza Kościuszki.

Za swą długoletnią działalność naukową i popularyzatorską otrzymał wiele prestiżowych nagród i wyróżnień – dwukrotnie Nagrodę „Polityki” (1964, 1977), Medal „Za zasługi dla odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie” (1984), nagrodę ZAIKS im. Karola Małcużyńskiego za twórczość w dziedzinie varsavianów (1994), Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.

Prof. Marian Drozdowski przez wiele lat współpracował z Archiwum Państwowym m.st. Warszawy (obecnie Archiwum Państwowe w Warszawie) jako członek Rady Naukowej naszej instytucji. Prowadził seminaria dla pracowników archiwum oraz publikował w „Kronice Warszawy”. Rezultatem tej współpracy są m.in. publikacje Ludność cywilna w Powstaniu Warszawskim, Exodus Warszawy oraz Archiwum Prezydenta Stefana Starzyńskiego. Prof. Drozdowski stał się również naszym darczyńcą, przekazując do zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie materiały związane ze swoimi badaniami nad biografią prezydenta Starzyńskiego.

Prev

1of1

Next