4. edycja konkursu „Bez korzeni nie zakwitniesz. Moja Wielka i Mała Ojczyzna” – ostatni moment na zgłoszenie do konkursu

Kolorowy plakat z niebieskim tłem, czerwonymi ramkami z białymi napisami i symbolem białego drzewa na zielony, kolistym tle.

24 marca 2025 r. mija termin wysyłania prac w 4. edycji konkursu „Bez korzeni nie zakwitniesz. Moja Wielka i Mała Ojczyzna”, organizowanego przez Archiwa Państwowe oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej. Projekt adresowany jest do uczniów klas 4-8 szkół podstawowych oraz nauczycieli, a zadaniem uczestników jest stworzenie unikalnego drzewa genealogicznego, które nie tylko przedstawi historię rodziny, ale też pokaże głębię pokoleniowych relacji. – Kilkuset młodych uczestników poprzednich edycji to dowód, że temat genealogii budzi ogromne zainteresowanie. To budujące, że w dobie, gdy współczesność coraz częściej oddala nas od rodzinnych tradycji, odkrywanie przeszłości jest tak interesujące dla młodzieży – informuje dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.

Założeniem konkursu jest zainteresowanie młodzieży tematyką poszukiwań genealogicznych i archiwalnych oraz kulturą i historią lokalnej społeczności. Inicjatywa ma uwrażliwić na wartość wspólnego dziedzictwa i pamięci oraz szacunek dla przeszłości. Projekt wpływa także na zwiększenie świadomości o własnej przynależności społecznej i poprawę relacji rodzinnych. Organizatorami są Archiwa Państwowe oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej. Decyzją Kuratoriów Oświaty wyniki konkursu będą brane pod uwagę podczas rekrutacji do szkół ponadpodstawowych na rok szkolny 2025/2026. W poprzednich trzech edycjach wzięło udział kilkadziesiąt szkół w całym kraju oraz kilkuset uczniów, którzy z pasją angażowali się w poszukiwania rodzinnych tajemnic.

– Sukces poprzednich edycji potwierdza, że temat genealogii budzi emocje i inspiruje młodych ludzi do głębszego poznania swoich korzeni. Z edycji na edycję zainteresowanie jest coraz większe, a prace nie tylko coraz bardziej kreatywne, ale i lepiej dokumentowane. Uczestnicy zamiast spędzać czas przed ekranami, z zapałem oddawali się rozmowom z dziadkami, przeglądaniu starych albumów i odkrywaniu rodzinnych historii, co przyniosło im wiele radości oraz cennych doświadczeń. Dlatego wspólnie z Ministerstwem Edukacji Narodowej podjęliśmy decyzję, aby kontynuować projekt – komentuje dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.

W konkursie mogą uczestniczyć uczniowie szkół podstawowych z klas 4-8 i ich nauczyciele. Idea projektu ma zachęcić młodych badaczy do stworzenia projektu edukacyjnego, którego głównym elementem jest drzewo genealogiczne – wizualna opowieść o rodzinnych losach. Uczestnicy, korzystając z rozmów z bliskimi, dokumentów, zdjęć oraz zasobów dostępnych w Archiwach Państwowych, mają szansę odkryć nie tylko ciekawostki, ale również istotne wydarzenia, które kształtowały życie ich przodków. W dzisiejszych czasach, gdy genealogia zyskuje na popularności, konkurs staje się przestrzenią, w której tradycja spotyka się z nowoczesnością, a historia staje się żywym elementem dnia codziennego.

– Tworzenie drzewa genealogicznego to nie tylko odkrywanie faktów historycznych, to budowanie mostów między pokoleniami. Młodzi ludzie uczą się, jak cenne jest rodzinne dziedzictwo i jakie znaczenie ma historia, która kształtuje ich tożsamość – podkreśla dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. – Konkurs to doskonała okazja, aby dzieci nie tylko rozwijały swoje umiejętności badawcze, ale także nawiązywały głębsze relacje z rodziną, odkrywając historie, które często były zapomniane – dodaje.

32 Archiwa Państwowe wraz z oddziałami są otwarte dla młodych badaczy. Doświadczony personel instytucji chętnie służy pomocą przy poszukiwaniu dokumentów, fotografii oraz innych materiałów archiwalnych, które mogą okazać się kluczowe przy tworzeniu drzewa genealogicznego. To wyjątkowa okazja, by na własne oczy przekonać się, jak bogate jest nasze dziedzictwo i jak wiele niespodzianek kryje się w zakamarkach rodzinnej historii.

Udział w konkursie jest bezpłatny, a wszystkie prace należy nadsyłać za pomocą formularza zgłoszeniowego dostępnego na stronie konkursu do 24 marca 2025 r. Szczegółowy regulamin oraz dodatkowe informacje można znaleźć na stronie www.archiwarodzinne.gov.pl, w zakładce „Konkurs”. Listy finalistów zostaną ogłoszone na stronach Archiwów Państwowych i Kuratoriów Oświaty 16 kwietnia 2025 r.

Lista laureatów i wyróżnionych w etapie ogólnopolskim konkursu zostanie ogłoszona na stronach organizatorów konkursu do 19 maja 2025 r. Gala finałowa z wręczeniem nagród odbędzie się 6 czerwca br. w Szczecinie.

– Ludzie coraz częściej dostrzegają, że historia rodziny to nie tylko zbiór faktów, ale także opowieść o wartościach, tradycjach i doświadczeniach, które kształtują współczesną rzeczywistość. Zachęcam uczniów, nauczycieli i wszystkich pasjonatów historii do udziału w konkursie oraz do odwiedzenia Archiwów Państwowych, gdzie można uzyskać profesjonalne wsparcie w odkrywaniu tajemnic rodzinnych archiwów – podsumowuje dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.

Konkurs „Bez korzeni nie zakwitniesz. Moja Wielka i Mała Ojczyzna” to wspólne przedsięwzięcie Archiwów Państwowych oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej. Koordynatorem tegorocznej edycji jest Archiwum Państwowe w Szczecinie.

80 lat Biura Odbudowy Stolicy

Na czarno-białej fotografii widać ruiny budowli, transparent z napisem „Niech żyje nasza powstająca z gruzów stolica!”, samochód oraz przechodzących ulicą ludzi.

14 lutego 2025 r. mija 80 lat od powstania Biura Odbudowy Stolicy, którego nadrzędnym celem była odbudowa Warszawy zniszczonej podczas II wojny światowej. Działalność nowej instytucji usankcjonował dekret Krajowej Rady Narodowej z 24 maja 1945 r. o odbudowie m.st. Warszawy. Kierownictwo nad BOS-em objął architekt Roman Piotrowski, a jego zastępcami zostali Józef Sigalin i Witold Plapis. Do grona licznych osiągnięć Biura Odbudowy Stolicy zaliczyć można m.in. odbudowę Starego i Nowego Miasta, Traktu Królewskiego i Łazienek oraz budowę Trasy W-Z. Z czasem kompetencje BOS-u zaczęły być przejmowane przez inne instytucje, po czym w 1951 r. zostało ono zlikwidowane rozporządzeniem Rady Ministrów z 6 września 1950 r.

Na archiwum Biura Odbudowy Stolicy składają się trzy zespoły archiwalne – 72/25 Biuro Odbudowy Stolicy (11 737 j.a., 49,30 mb), 72/26 Warszawska Dyrekcja Odbudowy (2 207 j.a., 28,56 mb) i 72/27 Wydział Architektury  Zabytkowej Biura Odbudowy Stolicy i Urzędu Konserwatorskiego na m.st. Warszawę (778 j.a., 3,20 mb). O jego ogromnym historycznym znaczeniu świadczy fakt, że 25 maja 2011 r. zostało ono wpisane na listę „Pamięć Świata” UNESCO, na której znajdują się również takie dzieła jak autograf „De revolutionibus” Mikołaja Kopernika, rękopisy Fryderyka Chopina czy Archiwum Ringelbluma.

Fotografie i dokumenty dotyczące działalności BOS-u znajdują się jednak także w innych zespołach archiwalnych, m.in. Zbiorze Feliksa Próchnickiego (72/1294), Archiwum fotografii Warszawy Aleksandra Leszczyńskiego (72/1704) czy tworzonej z inicjatywy Archiwum Państwowego w Warszawie Społecznej kolekcji „Archiwum Odbudowy Stolicy” (72/4407). W prezentowanej galerii znajdą Państwo zdjęcia ukazujące pracę Biura Odbudowy Stolicy i samych mieszkańców stolicy na rzecz odradzania się Warszawy z ruin.

Rusza termomodernizacja Archiwów Państwowych

Fotografia kolorowa. Kobieta i trzech mężczyzn podpisuje dokument w bordowej obwolucie na stole z niebieskim obrusem. W tle flaga Polski i Unii Europejskiej.

27 budynków należących do 20 Archiwów Państwowych w całej Polsce przejdzie kompleksową termomodernizację. Wartość inwestycji to ok. 347 milionów złotych pochodzących z Funduszu Spójności Unii Europejskiej i środków własnych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Umowę na finansowanie prac podpisali dziś, w przeddzień 106. rocznicy utworzenia sieci Archiwów Państwowych: podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Marta Cienkowska oraz zastępca prezesa zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Józef Matysiak, w obecności sekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Krzysztofa Bolesty oraz Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych dr. Pawła Pietrzyka.

– Termomodernizacja to poprawa warunków funkcjonowania instytucji kultury, redukcja kosztów utrzymania budynków i dbałość o właściwe warunki przechowywania dokumentów w Archiwach Państwowych. Ale – co równie ważne – to także troska o przyszłość: zmniejszenie emisji zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych, zmniejszenie zużycia energii pierwotnej, oszczędność prądu i energii cieplnej. Szacujemy, że w wyniku modernizacji energetycznej koszty utrzymania budynków Archiwów Państwowych spadną o 50% – mówiła podczas konferencji prasowej Marta Cienkowska, podsekretarz stany w MKiDN.

– Modernizacja energetyczna Archiwów Państwowych przysłuży się nie tylko podniesieniu efektywności energetycznej budynków, ale też poprawie warunków pracy w samych archiwach. Dlatego właśnie w Ministerstwie Klimatu i Środowiska dużą wagę przykładamy do zwiększania efektywności energetycznej w instytucjach. Ten projekt to bardzo ważny element działań Ministerstwa Klimatu i Środowiska w całej perspektywie naszych działań do 2027 roku – powiedział Krzysztof Bolesta, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

– Dzięki decyzji Ministerstwa Klimatu i Środowiska przekazujemy prawie trzysta milionów złotych na modernizację dwudziestu siedmiu obiektów w całym kraju. To pokazuje, jak Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska współpracuje z inicjatorami na rzecz przyszłości, ale również w trosce o historię naszego kraju, bowiem chroniąc historię budujemy przyszłość – powiedział Józef Matysiak, zastępca prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

– Ten projekt nie tylko przysłuży się do tego, że w dwudziestu siedmiu budynkach osiągniemy lepsze wskaźniki energooszczędności, poprawimy warunki pracy pracownikom i zapewnimy lepsze warunki użytkownikom korzystającym z zasobu, ale przede wszystkim przyczyni się do rzeczy najważniejszej, czyli do ochrony narodowego zasobu archiwalnego – podkreślił Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Paweł Pietrzyk. – Jeśli uda nam się, a wierzę głęboko, że się uda doprowadzić ten projekt do końca, to osiągniemy rzecz, która jest bez precedensu praktycznie w całej historii Archiwów Państwowych.

Dyrektor Pietrzyk podziękował również wszystkim osobom zaangażowanym w projekt i wskazał na wyzwania stojące przed Archiwami Państwowymi.

Modernizacja energetyczna budynków Archiwów Państwowych to projekt o znaczeniu strategicznym. Jej efektem będzie zapewnienie odpowiednich warunków do przechowywania i udostępniania zasobu archiwalnego poprzez unowocześnienie bazy lokalowej, dostosowanie przestrzeni do potrzeb odwiedzających i wprowadzenie nowoczesnych standardów wydajności energetycznej budynków.

Projekt modernizacji energetycznej obejmie:

  • Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie,
  • Archiwum Akt Nowych w Warszawie,
  • Archiwum Państwowe w Częstochowie,
  • Archiwum Państwowe w Kaliszu,
  • Archiwum Państwowe w Katowicach (cztery budynki),
  • Archiwum Państwowe w Kielcach,
  • Archiwum Państwowe w Lesznie,
  • Archiwum Państwowe w Łodzi,
  • Archiwum Państwowe w Olsztynie,
  • Archiwum Państwowe w Opolu (dwie lokalizacje),
  • Archiwum Państwowe w Przemyślu,
  • Archiwum Państwowe w Siedlcach,
  • Archiwum Państwowe w Toruniu,
  • Archiwum Państwowe we Wrocławiu,
  • Archiwum Państwowe we Wrocławiu – Oddział w Jeleniej Górze,
  • Archiwum Państwowe we Wrocławiu – Oddział w Legnicy,
  • Archiwum Państwowe w Poznaniu – Oddział w Pile,
  • Archiwum Państwowe w Warszawie – Oddział w Otwocku,
  • Archiwum Państwowe w Warszawie – Oddział w Grodzisku Mazowieckim,
  • Archiwum Państwowe w Gdańsku – Oddział w Gdyni,
  • Archiwum Państwowe w Koszalinie – Oddział w Słupsku,
  • Archiwum Państwowe w Szczecinie,
  • Archiwum Państwowe w Płocku.

Zakres prac to m.in. ocieplenie obiektów, wymiana okien i drzwi zewnętrznych, modernizacja wewnętrznej instalacji ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, wymiana oświetlenia na energooszczędne, budowa lub przebudowa systemów wentylacji mechanicznej, systemów chłodzących i klimatyzacji, instalacja fotowoltaiczna i montaż pomp ciepła.

Termomodernizację realizujemy w oparciu o dokumentację projektową, wytworzoną w pierwszym etapie projektu. Był on realizowany w latach 2021-2024 w ramach unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Jego całkowity koszt wyniósł 8,3 mln zł.

Prace w drugim etapie przewidujemy do 2029 r.

Koszt drugiego etapu projektu to ok. 347 mln zł, w tym dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej (Fundusz Spójności) – ok. 279 mln zł oraz finansowanie krajowe (MKiDN) – ok. 68 mln zł.

Szczegółowe informacje, dotyczące termomodernizacji w Archiwum Państwowym w Warszawie dostępne są tutaj.

#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie

Pro memoria. Żegnamy prof. Mariana Marka Drozdowskiego

Czarno-biała fotografia mężczyzny z czarnymi włosami, wykonana z półprofilu

Z głębokim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci prof. Mariana Marka Drozdowskiego. 3 lutego 2025 r., w wieku 93 lat, odszedł jeden z najwybitniejszych polskich historyków, ceniony varsavianista i przyjaciel Archiwum Państwowego w Warszawie.

Prof. Marian Drozdowski urodził się 1 lutego 1932 r. w Łasku koło Łodzi. Pochodził z rodziny o patriotycznych tradycjach. Jego ojciec był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej, żołnierzem I Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego i uczestnikiem trzeciego powstania śląskiego. W czasie okupacji niemieckiej rodzina Drozdowskich została wypędzona z domu w Łasku, do którego Drozdowski powrócił dopiero po wojnie.

W roku 1950 podjął studia na Wydziale Transportu Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Szczecinie, gdzie później został zatrudniony w charakterze pracownika naukowego w Katedrze Filozofii. Już wówczas jego zainteresowania skupiły się na działalności gospodarczej Eugeniusza Kwiatkowskiego. Sam z dumą o sobie mówił, że jest nie tylko biografem twórcy Centralnego Okręgu Przemysłowego i portu w Gdyni, ale jego uczniem. Poświęcił Kwiatkowskiemu obronioną w Instytucie Historii PAN pracę doktorską pt. „Polityka gospodarcza rządu polskiego w latach 1936–1939”. Habilitował się w 1966 r. na podstawie rozprawy habilitacyjnej pt. „Klasa robotnicza Warszawy 1918–1939. Skład i struktura społeczna”. Z Instytutem Historii PAN związał się od 1960 r. Siedem lat później stworzył tu Pracownię Historii Warszawy. W 1968 r. został jego wicedyrektorem ds. naukowych i kontaktów zagranicznych. W 1972 r. został profesorem nadzwyczajnym, a w 1989 r. profesorem zwyczajnym nauk historycznych. Był członkiem Komitetu Badań Polonii Zagranicznej PAN od 1975 r., a w latach 1975–1980 Komitetu Nauk Historycznych PAN. Od 1958 r. należał do Towarzystwa Miłośników Historii. W latach 1990–1996 był jego prezesem.

W latach 70. XX w. został stypendystą Departamentu Stanu USA, Fundacji Kościuszkowskiej i Instytutu Gospodarstwa Społecznego. Opracował pamiętniki polskich emigrantów i publikacje na temat dziejów USA oraz stosunków polsko-amerykańskich. Wykładał m.in. na Columbia University, Stanford University oraz w Instytucie Polskim w Londynie.

Do roku 1981 należał do PZPR, co jednak nie uchroniło go przed różnymi atakami za odstępstwo od oficjalnej linii partii. Po rezygnacji z członkostwa w PZPR aktywnie działał w „Solidarności”. W stanie wojennym publikował pod pseudonimem w prasie niezależnej. Po upadku PRL przyczynił się do postawienia w Warszawie pomników Stefana Starzyńskiego, Henryka Sienkiewicza oraz Tadeusza Kościuszki.

Za swą długoletnią działalność naukową i popularyzatorską otrzymał wiele prestiżowych nagród i wyróżnień – dwukrotnie Nagrodę „Polityki” (1964, 1977), Medal „Za zasługi dla odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie” (1984), nagrodę ZAIKS im. Karola Małcużyńskiego za twórczość w dziedzinie varsavianów (1994), Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.

Prof. Marian Drozdowski przez wiele lat współpracował z Archiwum Państwowym m.st. Warszawy (obecnie Archiwum Państwowe w Warszawie) jako członek Rady Naukowej naszej instytucji. Prowadził seminaria dla pracowników archiwum oraz publikował w „Kronice Warszawy”. Rezultatem tej współpracy są m.in. publikacje Ludność cywilna w Powstaniu Warszawskim, Exodus Warszawy oraz Archiwum Prezydenta Stefana Starzyńskiego. Prof. Drozdowski stał się również naszym darczyńcą, przekazując do zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie materiały związane ze swoimi badaniami nad biografią prezydenta Starzyńskiego.

 

Fotorelacja z Kolędowania z Janem Emilem Młynarskim i Warszawskim Combo Tanecznym

Grupa trzech kobiet ze śpiewnikami, trzech mężczyzn w kaszkietach w kratkę z instrumentami muzycznymi. Wnętrze sali z modrzewiowym stropem. Widoczna choinka i Syrenka warszawska i tłum kolędników.

W ostatnią sobotę, wraz z Muzeum Warszawy, Muzeum Marii Curie-Skłodowskiej w Warszawie i Fundacją Prześwit, Archiwum Państwowe w Warszawie wzięło udział w „Kolędowaniu z Janem Emilem Młynarskim i Warszawskim Combo Tanecznym” na warszawskiej Starówce. Na Starym i Nowym Mieście rozbrzmiały warszawskie kolędy, a liczba uczestników przekroczyła nasze najśmielsze oczekiwania. W tym miejscu pragniemy serdecznie podziękować orkiestrze i wszystkim uczestnikom, którzy postanowili spędzić czas z nami, celebrując – być może – nową tradycją warszawską.

Zapraszamy do obejrzenia krótkiej fotorelacji z kolędowania.

 

MObywatelCyfryzacja KPRMFundacja Widzialni

Strona została opracowana w ramach projektu Polska Akademia Dostępności realizowanego przez Fundację Widzialni i Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji

 

APW

Przejdź do treści