Warszawa była miastem młodości Fryderyka Chopina – tu spędził połowę swego życia. We wrześniu 1810 r. Chopinowie przybyli do Warszawy i zamieszkali w prawym skrzydle Pałacu Saskiego. Mikołaj Chopin został wykładowcą w Liceum Warszawskim i właścicielem pensji dla uczniów. Po siedmiu latach rodzina Chopinów przeprowadziła się do pałacu Kazimierzowskiego, by ostatecznie w 1827 r. zamieszkać w pałacu Krasińskich przy Krakowskim Przedmieściu 5, naprzeciwko uniwersytetu. Fryderyk miał już swój własny gabinet, gdzie stał stary fortepian Buchholza. Tu skomponował Fantazję na tematy polskie, Rondo a’ la krakowiak, Trio F-dur, pierwsze etiudy, nokturny, niektóre walce, Wielkiego Poloneza Es-dur, kilka mazurków i oba koncerty fortepianowe. Stąd wyruszał ku sławie poza granice ojczystego kraju 2 listopada 1830 r.

    …Orszak przyjaciół odprowadzał jego dyliżans do rogatek. Chopin jeszcze chwilę tkwił w panoramie swej młodości – ulica Kozia, Miodowa, Podwale, plac Zamkowy. Ulicą wielu wspomnień było Krakowskie Przedmieście. Tędy chodził na mszę do kościoła Wizytek i do konserwatorium, mijał Pałac Radziwiłłowski, w którym debiutował i w wieku 8 lat wywołał sensację, gdy zagrał biegle i wrażliwie Koncert g-moll Wojciecha Gyrowetza. Tędy wiodła droga do ulubionych kawiarni – „Honoratki” i „Dziurki” przy ul. Miodowej, „U Kopciuszka” na Długiej, potem na Miodowej. Krakowskie Przedmieście było traktem królewskim prowadzącym do Starego Miasta i Zamku Królewskiego (…).

J. Ekiert, Fryderyk Chopin. Biografia Ilustrowana, wyd. II, Warszawa 2010, s. 9.

________________________________________________________________________________________

___________________________________________________ Krakowskie Przedmieście w kierunku ulicy Nowy Świat na akwatincie F. Dietricha (po prawej kościół Św. Krzyża, na wprost pałac Staszica – siedziba Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk); APW, Zbiór pocztówek (do 1939 r.), sygn. IV-315	___________________________________________________ Warszawa. Uniwersytet – gmach dawnego pałacu Kazimierzowskiego, w którego oficynie mieszkała od 1817 r. rodzina Chopinów; APW, Zbiór pocztówek (do 1939 r.), sygn. IV-214

_________________________________________________________________________________ Wnętrze mieszkania Chopinów w pałacu Czapskich-Krasińskich na rysunku A. Kolberga z 1832 r. – fot. do książki M. Horodyskiej, Śladami Chopina, wyd. II; APW, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych  w Warszawie, sygn. 2175, k. 21

…Mieszkanie państwa Chopinostwa składało się z kilku obszernych pokojów umeblowanych skromnie, ale odznaczających się zawsze nadzwyczajną czystością i porządkiem, w którym była bardzo zamiłowana pani Justyna z Krzyżanowskich Chopinowa. Stały w pokoju „bawialnym” mebelki mahoniowe, pokryte włosiennicą w pasy, tak powszechne po wszystkich domach ówczesnych średniej zamożności, miejskich i wiejskich w naszym kraju. Z innych sprzętów pamiętam tylko bardzo długiego kształtu fortepian, na którym 15-letni Fryderyk rzadko grywał (…).

Michalina Glogerowa, Wspomnienia z lat dziecięcych, [za:] P. Mysłakowski, A. Sikorski, Chopinowie - krąg rodzinno-towarzyski, Warszawa 2005, s. 229.

____________________________________________________________________________________________________ Pałac Radziwiłłów na akwatincie F. Dietricha i współcześnie – miejsce pierwszego publicznego koncertu F. Chopina 24 II 1818 r.; APW, Zbiór pocztówek (do 1939 r.), sygn. IV-460 i 461

    Wybitne i wcześnie ujawnione zdolności Chopina spowodowały, że już od wczesnych lat bywał w najświetniejszych salonach stolicy. Zapraszał go W. Ks. Konstanty do Belwederu i namiestnik gen. Józef Zajączek do pałacu namiestnikowskiego. (…) Chopina często zapraszano do Czartoryskich, Zamoyskich, Sapiehów, Pruszaków i Czetwertyńskich. Gościły go też Aleksandra Potocka i Anna Zakwaska. Chętnie uczestniczył w spotkaniach z melomanami w salonie prowadzonym przez Józefa Cichockiego, muzyka amatora, mecenasa muzyków, kolekcjonera muzyki staropolskiej, u Josefa Ch. Kesslera, austriackiego pianisty i Carla Solivy, dyrektora Szkoły Śpiewu. Odwiedzał również salon muzyczny zaprzyjaźnionej z Chopinami żony Lindego, Ludwiki (…).

___________________________________________________ Kościół Wizytek, gdzie w każdą niedzielę mały Fryderyk grał na organach podczas szkolnych nabożeństw; APW, Zbiór pocztówek (do 1939 r.), sygn. IV-35	________________________________________________ Budynek Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, gdzie Chopin koncertował w 1823 r.; APW, Zbiór fotografii Zdzisława Marcinkowskiego, sygn. X-447

_________________________________________________________________________________ Krakowskie Przedmieście w kierunku placu Zamkowego, przy którym znajdowała się Szkoła Główna Muzyki – miejsce studiów Fryderyka w latach 1826-1829, karta pocztowa z akwatintą F. Dietricha; APW, Zbiór pocztówek (do 1939 r.), sygn. IV-316

…Cudowne dziecko przekształcało się w dojrzewającego chłopca. Zabawy w ogrodach Belwederu, dziecięce wierszyki i rysunki laurek z okazji imienin ojca, ślizganie się na łyżwach w ogrodzie botanicznym zamieniały się w rozrywki naśladujące świat dorosłych (…)
…Lata dojrzewania były okresem jego sukcesów towarzyskich i artystycznych w salonach warszawskich, intensywnej nauki w liceum i w konserwatorium, szczęśliwych wakacji na wsi, dwu triumfalnych koncertów w Wiedniu i trzech w Warszawie.
A równocześnie polubił te bale, herbatki, wieczory z muzyką pod rzeźbionymi plafonami (…).

J. Ekiert, Fryderyk Chopin. Biografia Ilustrowana, wyd. II, Warszawa 2010, s. 22.

_______________________________________________ Widok Belwederu od strony Parku Łazienkowskiego – miejsca zabaw małego Fryderyka – na rycinie z epoki; APW, Zbiór pocztówek (do 1939 r.), sygn. IV-416	_______________________________________________________ Pałac w Belwederze od frontu; APW, Zbiór pocztówek (do 1939 r.), sygn. IV-420

_______________________________________________________________________ Kościół Świętego Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu, gdzie spoczywa urna z sercem Chopina; APW, Zbiór pocztówek (do 1939 r.), sygn. IV-31

    Podczas powstania warszawskiego kościół Świętego Krzyża został zniszczony, lecz urnę z sercem kompozytora i tablicę zdołano ukryć. We wrześniu 1944 roku znalazła się ona w rękach niemieckich. Gen. Erich von dem Bach zdecydował się oddać urnę biskupowi Jerzemu Modzelewskiemu z Milanówka. Przekazanie urny z sercem Chopina miało miejsce 15 września 1944 roku, a fakt ten Niemcy zamierzali wykorzystać propagandowo. Urnę złożono w kaplicy, na pierwszym piętrze plebanii kościoła św. Jadwigi w Milanówku. W 1945 r. powróciła do kościoła Świętego Krzyża (…).

L. Olchowik-Adamowska, K. Unicki, T. Ławecki, Śladami Chopina. Przewodnik, wyd. II, 
Olszanica 2010, s. 43.

________________________________________________________________________________ Wejście do Pałacu Brühla, w którym Fryderyk Chopin występował przed W. Ks. Konstantym; APW, Zbiór pocztówek (do 1939 r.), sygn. IV-423

_______________________________________________________________________________ Pałac w Łazienkach; APW, Zbiór pocztówek (do 1939 r.), sygn. IV-454, 443, 440 i 441

_________________________________________________________________________________ Widok Krakowskiego Przedmieścia sprzed 1914 r.; APW, Zbiór pocztówek (do 1939 r.), sygn. IV-317

_________________________________________________________________________________ Fortepian Chopina – karta pocztowa; APW, Zbiór Korotyńskich, sygn. IX/317, s. 11

                 Oto - patrz Fryderyku!... to - Warszawa
                 Pod rozpłomienioną gwiazdą
                 Taka jaskrawa - -
                 - Patrz, organy u Fary; patrz! Twoje gniazdo:
                 Ówdzie - patrycjalne domy stare
                 Jak P o s p o l i t a - r z e c z,
                 Bruki placów głuche i szare
                 I Zygmuntowy w chmurze miecz.
                (…)
                I znów widzę, acz dymem oślepian
                Jak przez ganków kolumn,
               Sprzęt podobny do trumny
               Wydźwigają… runął… runął - Twój f o r t e p i a n!

Cyprian Norwid, Fortepian Chopina (fragm.), [w:] Cyprian Norwid, Poezja i dobroć. Wybór z utworów, Warszawa 1981, s. 472-473.

__________________________________________________________ Złoty zegarek ofiarowany dziesięcioletniemu Chopinowi przez włoską śpiewaczkę Angelicę Catalani – karta pocztowa; APW, Zbiór Korotyńskich, sygn. IX/317, s. 12

__________________________________________________ Druk reklamowy Gebethnera i Wolffa w Warszawie – pierwszego polskiego wydawcy pełnej edycji utworów kompozytora – z mazurkami F. Chopina; APW, Zbiór Korotyńskich, sygn. XI/315, k. 8

___________________________________________________ Instytut Muzyczny – dawny pałac Gnińskich-Ostrogskich w Warszawie ok. 1902 r. – obecnie siedziba Muzeum Chopina; APW, Zbiór pocztówek (do 1939 r.), sygn. IV-583

_________________________________________________________________________________ Druk reklamowy filmu „Młodość Chopina” z 1952 r. wg scenariusza i w reżyserii Aleksandra Forda; APW, Zbiór Korotyńskich, sygn. IX/317, s. 40-41

…Jak się narodził ów geniusz? Jak młody talent nabrał owego olśniewającego blasku dojrzałej wielkości? Kto nauczył go prawideł wspaniałej sztuki muzycznej?
Odpowiedź daje „Młodość Chopina”. Odpowiedź jasną i prostą. Nauczycielem młodego Chopina stał się lud – i epoka, w której ów lud walczył o swą wolność. Muzyczną wyobraźnię i muzyczną wrażliwość młodego Fryderyka Chopina kształtowała sztuka ludowa – proste melodie Kujaw i Mazowsza; porywający zaś jej patos zrodziła epoka walczącego romantyzmu, romantyzmu rewolucyjnej Europy (…).

Notatka J.b. na temat filmu „Młodość Chopina”.

POWRÓT            DALEJ