Wprowadzenie
Geneza Osi
Pałac Saski
Ogród Saski
Okres zaborów
20-lecie międzywojenne
II wojna światowa
Grób Nieznanego Å»oÅ‚nierza
   
 

DWUDZIESTOLECIE MIÊDZYWOJENNE

Przemiany zachodz±ce w latach 1918-1939 na obszarze Osi Saskiej odbi³y siê g³ównie na kompozycji placu Saskiego. Po odzyskaniu niepodleg³o¶ci przyst±piono do usuwania soboru, bêd±cego symbolem carskiego ucisku. W 1921 roku rozebrano dzwonnicê, natomiast w latach 1922-1926 sam± ¶wi±tyniê. Przywróci³o to placowi Saskiemu w³a¶ciwy kszta³t przestrzenny oraz jego dawny, otwarty charakter.

W 1923 roku przed pa³acem Saskim, na osi za³o¿enia, postawiono konny pomnik ksiêcia Józefa Poniatowskiego. Powsta³ on w latach dwudziestych XIX wieku wed³ug projektu Bartela Thordwaldsena. Wywieziony po powstaniu listopadowym do Homla, zwrócony zosta³ przez Zwi±zek Radziecki po wojnie polsko-bolszewickiej.

Pa³ac i plac Saski na fotoplanie Warszawy, 1935 rok, Kolekcja materia³ów teledetekcyjnych, nr zesp. 2078/IV, sygn. F2/N1O1 (APW)Ogród Saski na fotoplanie Warszawy, 1935 rok, Kolekcja materia³ów teledetekcyjnych, nr zesp. 2078/IV, sygn. F2/N1W1 (APW)Ogród Saski i pa³ac Saski, widoczna czêsæ placu Saskiego ze sladami rozbiórki Soboru, zdjêcie lotnicze 1926 rok, Kolekcja materia³ów teledetekcyjnych, nr zesp. 2078/IV, sygn. F1/118Wnêtrze Soboru na placu Saskim podczas rozbiórki, Zbiór Korotyñskich, nr zesp. 201/I, sygn. I/129 (APW)

W 1925 roku pod trzema ¶rodkowymi arkadami kolumnady pa³acu Saskiego powsta³ Grób Nieznanego ¯o³nierza. Autorem projektu by³ rze¼biarz Stanis³aw Ostrowski. Grób Nieznanego ¯o³nierza podniós³ rangê placu Saskiego, który sta³ siê miejscem manifestacji, uroczysto¶ci pañstwowych i wojskowych defilad. W 1935 roku nadano placowi nazwê Marsza³ka Józefa Pi³sudskiego.

Plac Saski w 1923 roku, widoczny fragment Soboru, Zbiór otwarty fotografii XX wieku, nr zesp. 1950/IV, sygn. III-111 (APW)Rewia wojskowa na placu Marsza³ka Pi³sudskiego, Zbiór pocztówek XIX-XX wieku (do 1939 roku), nr zesp. 1622/IV, sygn. IV-570 (APW)Obchody Swiêta Niepodleg³osci na placu Saskim 11 listopada 1931 roku, Zbiór fotografii kapitana Tadeusza K³obukowskiego, nr zesp. 1607/IV, album 2, sygn. 7

Wiêkszo¶æ gmachów otaczaj±cych plac by³a zajmowana przez instytucje wojskowe. W pa³acu Saskim, a¿ do wybuchu drugiej wojny ¶wiatowej, znajdowa³ siê Sztab Generalny Wojska Polskiego. Pa³ac Brühla przebudowano w latach 1933-1936 wed³ug projektu Bohdana Pniewskiego. Budynkowi, który by³ w tym czasie siedzib± Ministerstwa Spraw Zagranicznych, przywrócono siedemnastowieczny wygl±d.

Do 1939 roku zorganizowano kilka konkursów na nowe ukszta³towanie placu Saskiego, jednak ¿adnego z projektów nie uda³o siê zrealizowaæ.

Obchody swiêta 3 maja na placu Saskim 1932 rok, Zbiór fotografii kapitana Tadeusza K³obukowskiego, nr zesp. 1607/IV, album 3, sygn. 12Uroczystosci na placu Saskim 11 listopada 1932 roku, Zbiór fotografii kapitana Tadeusza K³obukowskiego, nr zesp. 1607/IV, album 2, sygn. 64Plac Saski w latach miêdzywojennych, Zbiór fotografii Zdzis³awa Marcinkowskiego, nr zesp. 1630/IV, sygn. X-364Pa³ac Brühla i fragment skrzyd³a pa³acu Saskiego, Zbiór fotografii Zdzis³awa Marcinkowskiego, nr zesp. 1630/IV, sygn. X-790
Plac Saski noca, oswietlona fasada pa³acu Saskiego, Zbiór fotografii Zdzis³awa Marcinkowskiego, nr zesp. 1630/IVIluminowana fasada pa³acu Brühla, Zbiór fotografii Zdzis³awa Marcinkowskiego, nr zesp. 1630/IV, sygn. X-789Pa³ac Brühla w latach miêdzywojennych, Zbiór pocztówek XIX-XX wieku (do 1939 roku), nr zesp. 1622/IV, sygn. IV-423Hotel Europejski, cukiernia L. Lourse'a a na rogu ul. Krakowskie Przedmiescie i ul. Ossoliñskich ok. 1927 roku, Zbiór fotografii Zdzis³awa Marcinkowskiego, nr zesp. 1630/IV, sygn. X-972
Hotel Europejski, elewacja po³udniowa przy ul. Bagiñskiego i wschodnia przy ul. Krakowskie Przedmieœcie ok. 1927 roku, Zbiór fotografii Zdzis³awa Marcinkowskiego, nr zesp. 1630/IV, sygn. X-970Fontanna w Ogrodzie Saskim, widoczna kolumnada pa³acu Saskiego, Zbiór pocztówek XIX-XX wieku (do 1939 roku), nr zesp. 1622/IV, sygn. IV-145Fontanna w Ogrodzie Saskim, Zbiór pocztówek XIX-XX wieku (do 1939 roku), nr zesp. 1622/IV, sygn. IV-146Ogród Saski, Zbiór pocztówek XIX-XX wieku (do 1939 roku), nr zesp. 1622/IV, sygn. IV-147
Fontanna w Ogrodzie Saskim 1938 rok, Zbiór fotografii warszawskich Wies³awa Osicy, nr zesp. 2896/IV, sygn. 4Widok z Ogrodu na fontannê i pa³ac Saski 1938 rok, Zbiór fotografii warszawskich Wies³awa Osicy, nr zesp. 2896/IV, sygn. 4Ogród Saski, widok na fontannê z perspektywy kolumnady pa³acu Saskiego, Zbiór fotografii Zdzis³awa Marcinkowskiego, nr zesp. 1630/IV, sygn. X-220/4Ogród Saski, widok na fontannê z perspektywy kolumnady pa³acu Saskiego, Zbiór fotografii Zdzis³awa Marcinkowskiego, nr zesp. 1630/IV, sygn. X-220/3
Dom administracyjny w Ogrodzie Saskim, Zbiór fotografii Zdzis³awa Marcinkowskiego, nr zesp. 1630/IV, sygn. X-219/2Oran¿eria w Ogrodzie Saskim, Zbiór fotografii Zdzis³awa Marcinkowskiego, nr zesp. 1630/IV, sygn. X-218Sadzawka w Ogrodzie Saskim, na dalszym planie budynek Wodozbioru, Zbiór pocztówek XIX-XX wieku (do 1939 roku), nr zesp. 1622, sygn. IV-135Budynek Wodozbioru w Ogrodzie Saskim, Zbiór pocztówek XIX-XX wieku (do 1939 roku), nr zesp. 1622/IV, sygn. IV-136
Sadzawka i budynek Wodozbioru 1928 rok, Zbiór pocztówek XIX-XX wieku (do 1939 roku), nr zesp. 1622, sygn. IV-137Sadzawka i budynek Wodozbioru 1938 rok, Zbiór pocztówek XIX-XX wieku (do 1939 roku), nr zesp. 1622/IV, sygn. IV-140Pomnik ksiêcia Józefa poniatowskiego na placu Saskim ok. 1925 roku, Zbiór fotografii Zdzis³awa Marcinkowskiego, nr zesp. 1630/IV, sygn. X-885Pomnik ksiêcia Józefa poniatowskiego na placu Saskim. W tle kolumnada i fragment pó³nocnego skrzyd³a pa³acu Saskiego, Zbiór fotografii Zdzis³awa Marcinkowskiego, nr zesp. 1630/IV, sygn. X-886